Καθ ‘όλη τη διάρκεια του 2020, στον Αρκτικό Ωκεανό και τις γύρω θάλασσες σημειώθηκαν πολλά αξιοσημείωτα καιρικά και κλιματικά γεγονότα. Την άνοιξη, ένα επίμονο κύμα καύσωνα στη Σιβηρία προκάλεσε τη ραγδαία υποχώρηση του θαλάσσιου πάγου στην Ανατολική Σιβηρία και τη θάλασσα Laptev.
Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, η κάλυψη πάγου του Αρκτικού Ωκεανού βρέθηκε στη δεύτερη χαμηλότερη ελάχιστη έκταση στην ιστορία των δορυφορικών μετρήσεων. Το φθινόπωρο, η ετήσια δημιουργία θαλάσσιου πάγου ξεκίνησε αργά και νωθρά.
Σαράντα χρόνια δορυφορικών δεδομένων δείχνουν ότι το 2020 ήταν το τελευταίο μιας δεκαετίας υποχώρησης του πάγου της Αρκτικής. Εκτός από τη συρρίκνωση της κάλυψης του πάγου, οι εποχές τήξης μεγαλώνουν και ο θαλάσσιος πάγος χάνει τη μακροζωία του. Οι μεγαλύτερες εποχές τήξης είναι το αποτέλεσμα της ολοένα και πιο πρώιμης έναρξης της τήξης την άνοιξη ενώ ο σχηματισμός πάγου το φθινόπωρο καθυστερεί ολοένα και περισσότερο. Ο παρακάτω χάρτης δείχνει τις τάσεις στην έναρξη του σχηματισμού θαλάσσιου πάγου από το 1979 έως το 2019. Κατά μέσο όρο σε ολόκληρο τον Αρκτικό Ωκεανό, ο σχηματισμός πάγου συμβαίνει περίπου μια εβδομάδα αργότερα ανά δεκαετία. Αυτό ισοδυναμεί με σχεδόν ένα μήνα αργότερα από τότε που ξεκίνησαν οι δορυφορικές καταγραφές, το 1979.
Η αλλαγή αυτή είναι μέρος ενός κύκλου που ονομάζεται «ανατροφοδότηση πάγου-λευκαύγειας» (ice-albedo feedback). Το νερό του ωκεανού απορροφά το 90 τοις εκατό της ενέργειας του Ήλιου που πέφτει πάνω του, ενώ ο λαμπερός θαλάσσιος πάγος αντανακλά το 80 τοις εκατό. Με τις μεγαλύτερες περιοχές του Αρκτικού Ωκεανού να είναι εκτεθειμένες στην ηλιακή ενέργεια στις αρχές της σεζόν, περισσότερη θερμότητα μπορεί να απορροφηθεί – ένα μοτίβο που ενισχύει το λιώσιμο του πάγου. Μέχρι να διαφύγει η θερμότητα στην ατμόσφαιρα, ο θαλάσσιος πάγος δεν μπορεί να ξαναδημιουργηθεί.
Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει έναν άλλο τρόπο που αλλάζει η Αρκτική: η μέση ηλικία του θαλάσσιου πάγου γίνεται μικρότερη. Στην αρχή των δορυφορικών αρχείων, μεγάλο μέρος του πάγου που κάλυπτε τον Αρκτικό Ωκεανό είχε σχηματιστεί πάνω από τέσσερα χρόνια πρωτύτερα. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος του πάγου που καλύπτει τον Αρκτικό Ωκεανό είναι «πάγος πρώτου έτους» – πάγος που σχηματίζεται το χειμώνα και δεν επιβιώνει ούτε μία σεζόν τήξης του καλοκαιριού. Το στρώμα του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής έχει γίνει πιο εύθραυστο καθώς κυριαρχείται από λεπτό πάγο πρώτου έτους, μαζί με κάποιον παλαιότερο πάγο που αραιώνεται από τα ζεστά νερά του ωκεανού. Το καλοκαίρι του 2020, η πλοήγηση στην Αρκτική ήταν εύκολη στη Διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας σε νερά χωρίς πάγο, και μάλιστα πλοία έφτασαν στον Βόρειο Πόλο χωρίς μεγάλη αντίσταση.
