Από το 2015, περίπου 62 χώρες παγκοσμίως έχουν αποκλείσει ή τουλάχιστον έχουν περιορίσει την πρόσβαση σε κοινωνικά δίκτυα.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα της μελέτης 185 εθνών της Surfshark της διαδικτυακής εταιρίας απορρήτου και ασφάλειας. Επί του παρόντος, περίπου το 3% των χωρών που ερωτήθηκαν αποκλείουν την πρόσβαση σε εφαρμογές μέσων κοινωνικής δικτύωσης και επικοινωνιών – όλες είναι στην Ασία.
Στην Κίνα, τη Βόρεια Κορέα, το Τουρκμενιστάν και το Ιράν, είναι απολεισμένα τα ξένα κοινωνικά δίκτυα όπως το Twitter και το Facebook. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Κίνα διαθέτει το δικό της εθνικό οικοσύστημα κοινωνικών δικτύων και εφαρμογών επικοινωνίας. Το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα περιορίζουν τη χρήση κλήσεων μέσω διαδικτύου.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, τέτοιοι περιορισμοί συνδέονται συχνά με μη δημοκρατικές κυβερνήσεις. Κατά συνέπεια, οι χώρες της Αφρικής και της Ασίας έχουν περιορίσει την πρόσβαση πιο συχνά τα τελευταία πέντε χρόνια. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι περιορισμοί είναι προσωρινοί.
Social Media, fake news, κοινωνικές αντιδράσεις
Τέτοια περιστατικά καταγράφηκαν στην Αβάνα στις 30 Νοεμβρίου, κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων. Περιορισμοί πρόσβασης υπήρξαν στο Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ το Σεπτέμβριο.
Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι τα κοινωνικά δίκτυα και οι εφαρμογές επικοινωνίας χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθό από υπηρεσίες πληροφοριών ως μοχλός πίεσης και έπαιξαν ρόλο θρυαλλίδας για την αραβική άνοιξη. Αντίστοιχες επιχειρήσεις κοινωνικής ενεργοποίησης καταγράφηκαν και στα Βαλκάνια, το 2019 και μέχρι τα μέσα του 2020.
Επίσης, χώρες όπως η Ρωσία, η Τουρκία και άλλες επιχείρησαν να εκμεταλλευτούν τα κοινωνικά δίκτυα για τη διασπορά ψευδών ειδήσεων για μια σειρά από ζητήματα, μεταξύ των οποίων ο κορονοϊός και τα ελληνοτουρκικά.
Στις ΗΠΑ, αποδείχθηκε ο ρόλος των κοινωνικών δικτύων στις εκλογές του 2016, όπως και στη Μεγάλη Βρετανία στο δημοψήφισμα για το Brexit. Έκτοτε, στη Δύση έχει επιχειρηθεί η ρύθμιση της ροής των πληροφοροριών σε συνεργασία, εισάγοντας περιορισμούς και σημεία ελέγχου. Οι παρεμβάσεις αυτές δεν θεωρούνται κατασταλτικές αλλά προληπτικές.
Οι έρευνες εντοπίζουν το πρόβλημα όταν κυβερνήσεις μπλοκάρουν την πρόσβαση στους πολίτες, υπάρχουν όμως και πολλοί μηχανισμοί για τον έλεγχο και την απομάκρυνση fake news, οι οποίοι έχουν προκαλέσει και συνεχίζου να προκαλούν αντιδράσεις.