Ήταν λίγο πριν από τις εκλογές του Ιουλίου -αλλά και μετά απ’ αυτές- όταν οι Ευρωπαίοι έστειλαν μηνύματα στον Κυριάκο Μητσοτάκη, καθιστώντας σαφές ότι θα πρέπει να σχηματίσει κυβέρνηση απεξαρτημένη από κομματικές αγκυλώσεις, συστήνοντάς του μάλιστα, να επιλέξει τις μάχες που θα δώσει και να μην διστάσει να αντιμετωπίσει τη δική του πολιτική οικογένεια.
Το μπάχαλο στο ποδόσφαιρο, με τη διαγραφή Ζασγοράκη, η αποστασιοποίηση Σαμαρά, η παλινδρόμηση στο προσφυγικό, και ο “άλλος δρόμος” των “καραμανλικών”, μετά από έξι μήνες διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και ενώ διαθέτει ισχυρή πλειοψηφία στη Βουλή, εν μέσω αναβρασμού στα εθνικά θέματα, αποτέλεσαν για πολλού έκπληξη. Κακοί χειρισμοί, απειρία και η κινητοποίηση κομματικών και άλλων μηχανισμών, τη στιγμή που πρωθυπουργός απουσίαζε στο εξωτερικό, δημιούργησαν μια μάλλον εκρηκτική ατμόσφαιρα στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας, προκαλώντας εντάσεις στις σχέσεις με την κυβέρνηση, οι οποίες με τη σειρά τους ανέδειξαν άλλες συστημικές δυσλειτουργίες.
Το σκηνικό αυτό όμως, καθιστά την ανάληψη σθεναρής πολιτικής δράσης από τον πρωθυπουργό επιτακτική, προκειμένου να μην απολεσθεί ο έλεγχος, να περιοριστεί η φθορά του ιδίου και του πολιτικού κεφαλαίου, καθώς και να ξεκαθαρίσει το πολιτικό στίγμα που εκπέμπει η κυβέρνηση και κατ΄επέκταση η χώρα στο εξωτερικό.
Τα εθνικά θέματα και το προσφυγικό ροκανίζουν με ταχύτητα το πολιτικό κεφάλαιο του Έλληνα πρωθυπουργού και για την επίλυση τους απαιτούνται συμμαχίες και συνέργειες με την ΕΕ και άλλες χώρες που δεν έχει σχηματίσει ακόμη. Αν και προέρχεται από την πολιτική οικογένεια του ισχυρότερου ευρωπαϊκού κόμματος του EPP, ΄που ανήκουν η Άγκελα Μέρκελ, ο Κουρτς και ο Ορμπάν, ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν έχει ακόμη διασφαλίσει απρόσκοπτη πρόσβαση στη Γερμανίδα καγκελάριο, σχέση που φαίνεται να επιτυγχάνει με τον Εμάνουελ Μακρόν. Αυτό συμβαίνει γιατί ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχει εκπληρώσει τα πολιτικά “προαπαιτούμενα” που του είχαν απριόρι και μετ. επιτάσεως τεθεί.
Η συγκυρία που διαμορφώνεται τώρα, όμως, απαιτεί γενναίες πολιτικές αποφάσεις, ρήξεις και τομές. Η ανάληψη πρωτοβουλιών σε αυτή την κατεύθυνση φαίνεται ότι είναι πλέον επιβεβλημένη.
Το Crisis Monitor είχε εγκαίρως και κατ΄επανάληψη επισημάνει τα μηνύματα που έστελναν οι ξένοι στον Έλληνα πρωθυπουργό, τα οποία φαίνεται όμως ότι αγνοήθηκαν μέσα στην παραζάλη της μεγάλης εκλογικής νίκης και της ασφάλειας που αυτή απέπνεε, ενώ η επιρροή στα media έδρασε επίσης παραπλανητικά για τον ίδιο τον Έλληνα πρωθυπουργό.
Η έκβαση της επίσκεψης στις ΗΠΑ, η εξαίρεση της Ελλάδας από τη Διαδικασία του Βερολίνου για τη Λιβύη, η καθυστέρηση των ευρωπαϊκών κυρώσεων στην Τουρκία για την Κύπρο και το “κενό επενδύσεων΄’ που εντόπισαν τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών, καταδεικνύουν ότι το σκηνικό δεν είναι προδιαμορφωμένο.
Τα μηνύματα
Ο Economist σε άρθρο του, λίγο πριν τις εκλογές, ζητούσε με τον τίτλο και ένα σκίτσο, από τον Κυριάκο Μητσοτάκη να δαπανήσει πολιτικό κεφάλαιο για να συγκρουστεί με την καθεστηκυία τάξη, την πολιτική του οικογένεια. Στην κατακλείδα του, μάλιστα, το άρθρο-παρέμβαση, επισήμανε στον πρωθυπουργό ότι αυτές τις μάχες θα κριθεί αν μπορεί να φέρει ουσιαστική αλλαγή.
Συγκεκριμένα ο Economist ανέφερε τότε:
“Η επιτυχία του ή όχι θα εξαρτηθεί από την προθυμία του να τα βάλει με μέρη του κατεστημένου (old Greece) και των κεκτημένα συμφέροντά τους, να έρθει αντιμέτωπος, με άλλα λόγια, με μέλη (elements) της δικής του πολιτικής οικογένειας. Αρνήθηκε να το κάνει στη μάχη για την αλλαγή της ονομασίας της πΓΔΜ. Ομοίως, έχει αντιταχθεί στην επέκταση των δικαιωμάτων υιοθεσίας στα ομοφυλόφιλα ζευγάρια ή στην αναγνώριση του ομοφυλοφιλικού γάμου. Οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι αυτό ήταν απαραίτητο για να αποτρέψει την υποστήριξη από την παρασυρόμενη προς την άκρα δεξιά. Οι δικαιολογίες αυτές είναι ιδιοτελείς selfserving) και, σε κάθε περίπτωση, δεν δικαιολογούν την κωδικοποίηση της βάσης ως πρωθυπουργού. Ο κ. Μητσοτάκης μπορεί να κερδίσει πλειοψηφία αυτό το Σαββατοκύριακο. Το κόμμα του ελέγχει ήδη 12 από τις 13 περιφερειακές κυβερνήσεις της Ελλάδας. Θα έχει αρκετό πολιτικό κεφάλαιο και θα πρέπει να το χρησιμοποιήσει.
Οι οικογενειακές συγκρούσεις μπορεί να είναι άσχημες. Ο Έλληνας θεός Κρόνος ευνούχισε τον πατέρα του και, φοβούμενος ότι θα η μοίρα θα του επιφύλασσε ανάλογη τύχη, κατάπιε πέντε από τα παιδιά του, τα οποία στη συνέχεια ξέρασε. Μερικές φορές, όμως, είναι επίσης απαραίτητες. Ο κ. Μητσοτάκης θα χρειαστεί να επιλέξει τέτοιες συγκρούσεις, αν θέλει να σπρώξει την Ελλάδα μπροστά. Το αν θα επιμείνει, μένει να αποδειχθεί (remains to be seen)”.
Δεν ήταν όμως μόνο το δημοσίευμα του Economist, καθώς πιο αιχμηρό ήταν το Politico των Βρυξελλών, το οποίο αν και αναγνώριζε τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως κεντρώο ηγέτη, του χρέωνε λαϊκίστικα χαρακτηριστικά, ενώ χαρακτήριζε τη Νέα Δημοκρατία ακροδεξιά, ζητώντας εκκαθαρίσεις.
Το άρθρο του politico, μεταξύ άλλων αναφέρει
“Σε μια χώρα που πλήττεται από λιτότητα και φτώχεια, η διαφαινόμενη νίκη του Μιτσοτάκη στις εκλογές την Κυριακή έχει παρουσιαστεί ευρέως ως η επιστροφή στην κανονικότητα για την ελληνική πολιτική, μετά από μια δεκαετία πολιτικής και οικονομικής αναταραχής μετά την οικονομική κρίση του 2008.
Αλλά, πίσω τον Κυριάκο Μητσοτάκη εμφανίζεται μια διαφορετική εικόνα. Ο ηγέτης της Νέας Δημοκρατίας μπορεί να είναι μετριοπαθής κεντρώος. το υπόλοιπο κόμμα του όμως, κάθε τι παρά αυτό. Αν οι Έλληνες ψηφοφόροι απορρίψουν τον «ριζοσπαστικά αριστερό» ΣΥΡΙΖΑ του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, και προτιμήσουν τον Μητσοτάκη – σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις- στην ουσία απλά θα αντικαταστήσουν τους λαϊκιστές με… λαϊκιστές.
Ακόμη κι όταν ο Τσίπρας κινήθηκε προς το κέντρο, η Νέα Δημοκρατία στράφηκε δεξιότερα. Ο Μιτσωτάκης έχει γίνει το αποδεκτό πρόσωπο ενός κόμματος που περιέχει σκληροπυρηνικούς δεξιούς, τα οποία, εξάλλου, έχουν ενθαρρυνθεί από την παγκόσμια επιτυχία άνοδο της Δεξιάς- από την Ουγγαρία έως τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πράγματι, ο Μητσοτάκης οφείλει την εκλογή του στην ηγεσία στη σκληρή δεξιά φράξια της Νέας Δημοκρατίας – υπό την ηγεσία του πρώην πρωθυπουργού και αρχηγού του κόμματος Αντώνη Σαμαρά και του Άδωνι Γεωργιάδη, αντιπροέδρου και πρώην υπουργού υγείας στην κυβέρνηση Σαμαρά”.
Η σημειολογία
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσπάθησε με κινήσεις υψηλού συμβολισμού να δώσει το δικό του στίγμα, διεθνώς, επισκεπτόμενος το Άουσβιτς, προτείνοντας γυναίκα για την προεδρία της Δημοκρατίας και εξαιρώντας συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού από κυβερνητικές θέσεις.
Αυτά όμως δεν είναι αρκετά. Στο δημοσίευμα του Economist επισημαίνεται η στάση της Νέας Δημοκρατίας στη Συμφωνία των Πρεσπών και σε άλλα ζητήματα ευρωπαϊκής ατζέντας. Οι αναφορές αυτές δεν ήταν τυχαίες, αλλά αποτελούσαν γραμμές πορείας, πάνω στις οποίες καλείται να πατήσει ο Έλληνας πρωθυπουργός προκειμένου να περάσει τις ευρωπαϊκές πόρτες και να εξασφαλίσει στηρίξεις.
Δεν πρέπει άλλωστε να παραβλεφθούν οι -υψηλών τόνων αντιδράσεις- που προκάλεσε η τοποθέτηση του Μάκη Βορίδη στο Υπουργικό Συμβούλιο και οι χαρακτηρισμοί των ξένων media για τον Άδωνι Γεωργιάδη και τις σχέσεις του με τον Αντώνη Σαμαρά.
Συνεπώς, η αποφλοίωση της Νέας Δημοκρατίας από την ακροδεξία πτέρυγα και οι επιλεκτικές παρεμβάσεις στον πυρήνα του κόμματος, εκτιμάται ότι θα εξέπεμπαν το κατάλληλο πολιτικό σήμα στο εξωτερικό, επιδεικνύοντας παράλληλα πυγμή στο εσωτερικό. Σε διαφορετική περίπτωση, η συντήρηση της κομματικής διελκυστίνδας με την ακροδεξιά δεν αποκλείεται να στοιχίσει διεθνώς πολύ περισσότερο στον Έλληνα πρωθυπουργό.