Σκηνικό σοβούσας κρίσης διαμορφώνεται σε μεγάλο μέρος του κρατικού μηχανισμού, καθώς όπως αποδεικνύεται από τις αδικαιολόγητες συνέπειες της ήπιας -συγκριτικά- κακοκαιρίας “Ζηνοβία”, εμφανείς είναι οι αρρυθμίες και προφανής η έλλειψη συντονισμού, ενώ οι σπασμωδικές οι πολιτικές αντιδράσεις εντείνουν αντί να αντιμετωπίζουν το σοκ στο μηχανισμό και αποκαλύπτουν δυσλειτουργίες στο σύστημα.
Ένας νεκρός, λόγω αποκλεισμού, χιλιάδες αποκλεισμένοι στο εθνικό οδικό δίκτυο, προβλήματα επικοινωνιών. εικόνα αδρανούς κράτους και αναδρομικά πανικόβλητου πολιτικού προσωπικού είναι το αποτέλεσμα ενός τριημέρου stress test στο οποίο υπέβαλε η αναμενόμενη κακοκαιρία “Ζηνοβία” για την αντιμετώπιση της οποίας είχε ανακοινωθεί επαγρύπνηση και κινητοποίηση του κρατικού και υποστηρικτικού μηχανισμού.
Οι δομές διαχείρισης κρίσεων, τόσο επιχειρησιακά όσο και πολιτικά και επικοινωνιακά δεν συντονίστηκαν, οι υπεύθυνοι βρέθηκαν είτε εκτός θέσης, είτε έχοντας υποτιμήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης και η συνεργασία κρατικού και ιδιωτικού τομέα αποδείχθηκε κενό γράμμα.
Διαχείριση της κρίσης
Αποτέλεσμα, να “πέσουν κεφάλια”, και δη του διευθυντή Αυτοκινητοδρόμων Αττικής, χωρίς την απαραίτητη διερεύνηση και διοικητικά πορίσματα, παρά μόνο με πολιτική απόφαση. Η κίνηση αυτή επιχειρεί να ικανοποιήσει το αδηφάγο και πολλές φορές τροφοδοτούμενο λαϊκό περί δικαίου αίσθημα. Το σκεπτικό προέταξε τη συντήρηση πολιτικού κεφαλαίου για άλλες μάχες, προκρίνοντας ως κατάλληλη δράση τη διάχυση του κόστους και τον άμεσο καταλογισμό ευθυνών στην ιεραρχική αλυσίδα, επιδεικνύοντας αντανακλαστικά και αποτελεσματικότητα, για τους πολιτικούς.
Αυτό ακριβώς καταγγέλλει ήδη η Ένωση Αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ, η οποία μπορεί να αποτελεί συνδικαλιστικό όργανο και άρα περιορισμένης επιρροής, στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση αναμεταδίδει απλώς το κλίμα και αναγκάζεται να καλύψει τις αντιδράσεις για να τις ελέγξει και όχι για να τις κλιμακώσει. Με δεδομένο μάλιστα ότι η ΕΛ.ΑΣ διαθέτει τον άνθρωπό της στο υπουργείο και η συνολική κυβερνητική πολιτική είναι υποστηρικτική για τις πρακτικές και τον ρόλο της Αστυνομίας, η κρίση αυτή αποτελεί μια πρώτη ένδειξη της ταχύτητας με την οποία μπορεί να επέλθει η φθορά των συνεκτικών κρίκων.
Παράλληλα, από το υπουργείο υποδομών ανακοινώθηκε άλλη διαδικασία, η οποία αν και φαίνεται ότι ευθυγραμμίζεται με αυτή που ακολούθησε το υπουργείο Προστασία του Πολίτη, εν τούτοις διαφοροποιείται ουσιωδώς και ανοίγει ένα επικίνδυνο χάσμα εντός της κυβέρνησης. Ο αρμόδιος υφυπουργός μεταφορών Αχιλέας Καραμανλής, ανακοίνωσε ότι η αρμόδια εταιρία “Νέα Οδός” κλήθηκε να δώσει εξηγήσεις για ενδεχόμενη παραβίαση των συμβατικών όρων του έργου”, ήτοι τη διατήρηση της λειτουργικότητάς του και της απρόσκοπτης χρήσης.
Όπερ σημαίνει ότι από τη μια αποπέμφθηκε δημόσιος λειτουργός χωρίς τη δέουσα διαδικασία, ενώ από την άλλη αυτή τηρείται -ως πρέπει- για την ιδιωτική εταιρία, η οποία φαίνεται να φέρει το βασικό φορτίο της ευθύνης.
Αντιδράσεις των αξιωματικών
Θέση για την «καρατόμηση» του αξιωματικού της Τροχαίας για το χάος στην Εθνικό Οδό Αθηνών-Λαμίας από την κακοκαιρία, πήραν οι συνδικαλιστές αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ.
Σε άρθρο του ο γενικός γραμματέας της Ενωσης Αξιωματικών Αστυνομίας Αττικής αναφέρει ότι αυτοί που έχουν την ευθύνη για όλα όσα έγιναν χθες Δευτέρα κρύφτηκαν πίσω από την Αστυνομία. Προσθέτει ότι οι αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. είναι τα «εύκολα θύματα» που «θυσιάζονται» για να εξευμενιστούν η κοινωνική οργή και η αγανάκτηση.
Αναλυτικά το κείμενο του Κανέλλου Νικολάου:
«Οταν με μόλις πέντε πόντους χιόνι κόβεται η Ελλάδα στα δύο και εγκλωβίζονται οχήματα στην Εθνική Οδό για αρκετή ώρα, είναι προφανές ότι κάποιοι έχουν ευθύνες.
Ο οδηγός ενός οχήματος που χρησιμοποιεί την Εθνική Οδό και πληρώνει γι’ αυτήν τη χρήση τα ακριβά διόδια τότε δικαίως έχει απαιτήσεις. Αυτές είναι το οδικό δίκτυο να παραμένει ανοιχτό και ασφαλές. Ορθώς, λοιπόν, αναζητήθηκαν από την κυβέρνηση άμεσα τα αίτια για την απαράδεκτη κατάσταση που δημιουργήθηκε.
Κάπως έτσι, μετά από τη σύσκεψη που έγινε για την απόδοση ευθυνών, βρέθηκε ο υπεύθυνος και “καρατομήθηκε” από τη θέση του. Ηταν ο διοικητής του Β’ Τμήματος Αυτοκινητοδρόμων Αττικής. Εδώ, όμως, πρέπει να μπουν ορισμένα ερωτήματα:
Ο διοικητής της Τροχαίας επέδειξε αδιαφορία; Οι συνάδελφοι που προσπαθούσαν να φέρουν σε πέρας την υπηρεσία τους κάτω από αντίξοες συνθήκες επέδειξαν αδιαφορία;
Την ίδια ώρα, γεννιούνται κάποια ακόμη ερωτήματα: Η ιδιωτική εταιρεία που έχει αναλάβει τον οδικό άξονα και καρπώνεται το τίμημα των διοδίων δεν έχει ευθύνες; Εκανε τις απαραίτητες προπαρασκευαστικές ενέργειες ως όφειλε και δεν τα κατάφερε ή μήπως πιάστηκε απροετοίμαστη; Με την ανακοίνωση που εξέδωσε η ίδια “αθωώνει” εαυτη και πετάει το μπαλάκι των ευθυνών οπουδήποτε αλλού; Εγινε πιστευτή. Γιατί; Μήπως έγινε και στο παρελθόν κάτι ανάλογο χωρίς να λογοδοτήσει και να τύχει κυρώσεων;
Δυστυχώς, όμως, για άλλη μία φορά η Ελληνική Αστυνομία θεωρείται ελαφρά τη καρδιά από κάποιους υπεύθυνη γι’ αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση που δημιουργήθηκε. Προφανώς, οι Έλληνες αστυνομικοί είμαστε τα «εύκολα θύματα» που θυσιαζόμαστε για να εξευμενίσουμε την κοινωνική οργή και αγανάκτηση.
Ελπίζουμε κάποτε να αναλάβουν τις ευθύνες αυτοί που τις έχουν και να μην κρύβονται πάντα πίσω από την Ελληνική Αστυνομία. Ελπίζουμε να γίνει, επίσης, αντιληπτό ότι μπορεί να μας θεωρούν αναλώσιμους, αλλά δεν μπορεί κανείς να παίζει με την αξιοπρέπεια και την υπόληψη μας”.
Η ανακοίνωση της Νέα Οδού
«Αρχικά θα θέλαμε να εκφράσουμε τη λύπη μας για την ταλαιπωρία που υπέστησαν οι οδηγοί και να επισημάνουμε ότι πάντα εργαζόμαστε με όλες τις δυνάμεις μας για να διασφαλίσουμε την ομαλή και ασφαλή μετακίνηση των πολιτών.
Σύμφωνα με Έκτακτο Δελτίο Επιδείνωσης Καιρού της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, με ισχύ από το βράδυ του Σαββάτου 28/12 μέχρι τη Δευτέρα 30/12, προβλέπονταν επιδείνωση του καιρού με αισθητή πτώση της θερμοκρασίας και χιονοπτώσεις ακόμη και σε περιοχές με χαμηλότερο υψόμετρο.
Η Νέα Οδός, έλαβε άμεσα όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη διαχείριση των φαινομένων και ενεργοποίησε το σχετικό Σχέδιο Αποχιονισμού. Ειδικά στο τμήμα του Α.Θ.Ε. από Μεταμόρφωση έως και Σκάρφεια ενεργούσαν 80 εκχιονιστικά, υπήρχαν διαθέσιμοι 4 τόνοι αλατιού και περισσότερα από 100 άτομα ήταν σε υπηρεσία. Αξίζει να σημειωθεί ότι ειδικότερα στην επίμαχη περιοχή Καπανδριτίου – Μαλακάσας επιχειρούσαν διαρκώς 20 εκχιονιστικά. Παράλληλα, ενημερώθηκαν οι αρμόδιες αρχές για τη Σύγκληση Συντονιστικών Οργάνων στο Κέντρα Διαχείρισης Κυκλοφορίας και υλοποιήθηκαν ενέργειες ενημέρωσης των οδηγών. (σχετικό Δελτίο Τύπου απεστάλη στα ΜΜΕ και αναρτήθηκε στην εταιρική ιστοσελίδα την Παρασκευή 27/12, Σάββατο 28/12 ξεκίνησε διανομή Φυλλαδίων με συμβουλές Οδικής Ασφάλειας σε περιπτώσεις Έκτακτων καιρικών Φαινομένων από όλους τους σταθμούς διοδίων ενώ παρέχονταν διαρκής ενημέρωση από την αρμόδια Τηλεφωνική Εξυπηρέτηση Πελάτων για τις συνθήκες στον αυτοκινητόδρομο σε κάθε οδηγό)
Τη Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου στις 9:00, η Τροχαία λόγω έντονης χιονόπτωσης σε Θήβα, Υλίκη και Μαρτίνο ανακοίνωσε απαγόρευση κυκλοφορίας σε βαρέα οχήματα και λεωφορεία και υποχρεωτική χρήση αντιολισθητικών αλυσίδων στα ΙΧ. Αξίζει σε αυτό να σημείο να αναφερθεί ότι σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη συμπεριλαμβανομένων και των γειτονικών Βαλκανικών χωρών, στην Ελλάδα δεν είναι υποχρεωτική από το Νόμο η χρήση χειμερινών ελαστικών κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Ως εκ τούτου, τίθεται υποχρεωτική όπως επέβαλε και η Τροχαία, η χρήση αντιολισθητικών αλυσίδων κατά τη διάρκεια έντονων καιρικών φαινομένων με χιονοπτώσεις.
Παρά την ανακοίνωση της απαγόρευσης όμως, βαρέα οχήματα και λεωφορεία που βρίσκονταν σε κίνηση εντός του δικτύου, είτε συνέχισαν την πορεία τους κανονικά, είτε ακινητοποιήθηκαν παρουσία τροχαίας, κυρίως στη ΛΕΑ των μετωπικών σταθμών διοδίων. Επιπλέον, πολλά ΙΧ, ειδικά κατά μήκος του τμήματος Καπανδρίτι Μαλακάσα, ακινητοποιήθηκαν σε όλες τις λωρίδες κυκλοφορίας, είτε διότι δεν έφεραν καν αντιολισθητικές αλυσίδες, είτε διότι προσπαθούσαν εκ των υστέρων να προχωρήσουν στην τοποθέτηση τους εκείνη τη στιγμή, καθώς τα καιρικά φαινόμενα ειδικά στην περιοχή της Μαλακάσας συνέχισαν να είναι εντονότατα. Λόγω δε εορταστικής περιόδου η ροή της κυκλοφορίας αυξάνονταν σημαντικά.
Στη συνέχεια, με αποφάσεις των κατά τόπους τμημάτων Τροχαίας, πραγματοποιούνταν τεχνητές ανασχέσεις (διακοπή κυκλοφορίας), μικρής διάρκειας σε σταθμούς διοδίων και στα δυο ρεύματα κυκλοφορίας με στόχο την εξυπηρέτηση και προστασία των ακινητοποιημένων ΙΧ που έπρεπε να απεγκλωβιστούν κυρίως για την προστασία των ίδιων οδηγών, καθώς και για τη διευκόλυνση του έργου των εκχιονιστικών που λόγω των διάσπαρτων ακινητοποιήσεων δυσκολεύονταν να προχωρήσουν στις εργασίες τους.
Στις 17:00, η Τροχαία προχώρησε σε πλήρη διακοπή κυκλοφορίας των οχημάτων στο ρεύμα προς Λαμία στο σταθμό διοδίων Αφιδνών και στο ρεύμα προς Αθήνα στους σταθμούς διοδίων Θήβας και Τραγάνας, ενώ 20 λεπτά αργότερα προχώρησε σε πλήρη διακοπή κυκλοφορίας και στα δυο ρεύματα κυκλοφορίας για τα ΙΧ. Τα καιρικά φαινόμενα ειδικά στην περιοχή της Μαλακάσας παρέμεναν εντονότατα και οι ακινητοποιήσεις σχεδόν απαγόρευαν το αποχιονιστικό έργο. Με ακινητοποιημένα οχήματα σε όλες τις λωρίδες και ειδικά στη ΛΕΑ τα εκχιονιστικά αδυνατούσαν να προσεγγίσουν τα σημεία.
Οι εκτροπές που αποφασίστηκαν μετά την απαγόρευση κυκλοφορίας ήταν οι εξής:
Στο ύψος του Σταθμού Διοδίων Αφιδνών, στο ρεύμα προς Λαμία: Στους οδηγούς υποδεικνύονταν αναστροφή στο ρεύμα προς Αθήνα.
Στο ύψος του Σταθμού Διοδίων Θήβας, ρεύμα προς Αθήνα: Στους οδηγούς υποδεικνύονταν αναστροφή στο ρεύμα προς Λαμία.
Στον Ανισόπεδο Κόμβο «Βαθύ» ρεύμα προς Αθήνα: Στους οδηγούς υποδεικνύονταν αναστροφή στο ρεύμα προς Χαλκίδα.
Ωστόσο, σημαντικός αριθμός οδηγών αρνούνταν να προχωρήσει σε αναστροφή και ανέμενε εντολή τροχαίας για λήξη των εκτροπών. Σταδιακά σχηματίστηκαν ουρές στους σταθμούς διοδίων.
Παράλληλα, στο τμήμα Καπανδρίτι- Μαλακάσα και παρά την απαγόρευση κυκλοφορίας ο αριθμός ΙΧ συνέχισε να αυξάνεται σημαντικά, ειδικά στο ρεύμα προς Αθήνα και τα ακινητοποιημένα οχήματα πλήθαιναν. Η ουρά που σχηματίστηκε άγγιξε τα 10 χιλιόμετρα ενώ τα καιρικά φαινόμενα παρέμεναν σε υψηλή ένταση.
Τα περίπολα οδικής ασφάλειας & τα οχήματα των οδικών βοηθειών της εταιρίας σε πλήρη συνεργασία με την Τροχαία και την Πυροσβεστική , εργάζονταν με στόχο τον απεγκλωβισμό αυτών των ακινητοποιημένων οχημάτων και τη δημιουργία διαδρόμων περάσματος των εκχιονιστικών.
Στις 19:56 στο ρεύμα προς Λαμία η κυκλοφορία των ακινητοποιημένων οχημάτων στο τμήμα Καπανδρίτι – Μαλακάσα ξεκίνησε να ομαλοποιείται. Στο ρεύμα προς Αθήνα επίσης, τα ακινητοποιημένα οχήματα ξεκίνησαν να κινούνται όμως στο 39.8 χλμ. και παρά την απαγόρευση που ήταν σε ισχύ από τις 9:00 το πρωί, βρίσκονταν εγκλωβισμένα 4 επικαθήμενα φορτηγά σε ΛΕΑ και δεξιά λωρίδα. Η κυκλοφορία ήταν δυνατή μόνο από την αριστερή λωρίδα και καθυστερούσε επιπλέον η αποσυμφόρηση.
Στις 20:00 στο ρεύμα προς Λαμία και στις 20:53 στο ρεύμα προς Αθήνα, η Τροχαία προχώρησε σε άρση των εκτροπών και επέτρεψε ξανά την πλήρη κυκλοφορία στα ΙΧ και στα βαρέα οχήματα & λεωφορεία. Η κίνηση των οχημάτων που ανέμεναν στους σταθμούς διοδίων ξεκίνησε με πολύ χαμηλές ταχύτητες. Στις 21:40 η κυκλοφορία είχε αποκατασταθεί πλήρως.
Σε όλους τους σταθμούς διοδίων δεν εισπράττονταν διόδια κατά διαστήματα έως τις 17:00 και ανάλογα με τις διακοπές κυκλοφορίας που υποδείκνυε η τροχαία, ενώ από τις 17:00 και μετά θέσαμε σε ισχύ πλήρη αναστολή είσπραξης.
Κλείνοντας, θα θέλαμε να τονίσουμε και πάλι την λύπη μας για την ταλαιπωρία των οδηγών και να συμπληρώσουμε ότι σε περιπτώσεις έκτακτων καιρικών φαινομένων με έντονες χιονοπτώσεις, η χρήση αντιολισθητικών αλυσίδων, η αποφυγή στάθμευσης στη ΛΕΑ, ο περιορισμός των μετακινήσεων στις απολύτως απαραίτητες και η πλήρης συμμόρφωση με τις υποδείξεις της Τροχαίας συμβάλλουν τα μέγιστα στην οδική ασφάλεια και στην εξέλιξη του αποχιονιστικού έργου».
