Την καταδίκη των χωρών του Γκρουπ Βίζεγκραντ για την άρνηση τους να εφαρμόσουν τις οδηγίες στο μεταναστευτικό και να δεχθούν πρόσφυγες εισηγήθηκε η γενική εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, διαμορφώνοντας έτσι το έδαφος για καταδικαστική απόφαση, καθώς και και οι οι δικαστές δεν δεσμεύονται από τις θέσεις των εισαγγελέων σε κορυφαίες υποθέσεις δεν αποκλίνουν ιδιαίτερα απ’ αυτές.
Η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία παρέβησαν το κοινοτικό Δίκαιο όταν αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στο υποχρεωτικό σύστημα ποσοστώσεων προσφύγων, σύμφωνα με τη γενική Εισαγγελέα στο Ανώτατο Δικαστήριο της ΕΕ.
Τον Δεκέμβριο του 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέπεμψε τις τρεις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την άρνησή τους να συμμετάσχουν στο υποχρεωτικό-προσωρινό πρόγραμμα ανακατανομής προσφύγων.
“Αυτά τα κράτη μέλη δεν μπορούν να επικαλεσθούν τις ευθύνες τους όσον αφορά τη διατήρηση της δημόσιας τάξης και τη διαφύλαξη της εσωτερικής ασφάλειας προκειμένου να μην εφαρμοστεί ένα έγκυρο μέτρο της ΕΕ με το οποίο διαφωνούν”,
δήλωσε η Ελέανορ Σάρπστον, γενική Εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Η Σάρπστον είπε ότι κάθε χώρα της ΕΕ οφείλει να συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις της βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ και να μεν τις αγνοεί επειδή είναι ανεπιθύμητες ή μη δημοφιλείς, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι
“είναι ένα επικίνδυνο πρώτο βήμα προς την καταστροφή της εύρυθμης και δομημένης κοινωνίας που διέπεται από το κράτος δικαίου”.
Είπε ότι οι χώρες της ΕΕ πρέπει να αποδεχθούν κάποια “κατανομή των βαρών” για χάρη της αλληλεγγύης.
Το προσωρινό σύστημα, το οποίο θεσπίστηκε το 2015, προοριζόταν να αναδιανείμει 160 000 πρόσφυγες από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή μετά την άφιξή τους στην Ιταλία και την Ελλάδα. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα,
αναφέροντας κινδύνους για την ασφάλεια και υποστηρίζοντας ότι η αποδοχή των προσφύγων θα ήταν υπερβολική επιβάρυνση. Η Ουγγαρία και η Σλοβακία προσπάθησαν ανεπιτυχώς να αμφισβητήσουν τη νομιμότητα του συστήματος ποσοστώσεων στο ΔΕΕ.
Κατά τη στιγμή που η υπόθεση παραπέμφθηκε στο δικαστήριο, η Επιτροπή δήλωσε ότι η Πολωνία και η Ουγγαρία δεν είχαν αποδεχθεί πρόσφυγες και ότι η Τσεχική Δημοκρατία δεν είχε αποδεχθεί κανέναν για διάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους.
Η Επιτροπή διέκοψε την εφαρμογή του σχεδίου το Σεπτέμβριο του 2017 μετά τη μετεγκατάσταση λιγότερων από 30.000 προσφύγων.
Η γνώμη του γενικού εισαγγελέα δεν είναι δεσμευτική αλλά οι τελικές αποφάσεις του δικαστηρίου ακολουθούν γενικά την ίδια γραμμή.