Μπορεί να φαίνεται περίεργο, ακόμα και τρομακτικό αλλά σίγουρα δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει στην Ιταλία να μένει ακυβέρνητη, ενώ σε αυτή τη φάση είναι μάλλον καλύτερο, τουλάχιστον για τις αγορές, από τη διαμόρφωση ενός προϋπολογισμού από την κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε, υπό την πίεση της ακροδεξιάς Λέγκας του Ματέο Σαλβίνι, ή ακόμα χειρότερα από την εκλογή της πρώτης μεταπολεμικά ακροδεξιάς κυβέρνησης στην ΕΕ.
Μετά από μια δραματική μέρα στην ιταλική Γερουσία, με φορτισμένες ομιλίες, ο Τζουζέπε Κόντε παρέδωσε την παραίτησή του, όπως είχε προαναγγείλει, στον πρόεδρο της Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα, ο οποίος κρατά τώρα τα κλειδιά, έχοντας στο παρελθόν ταχθεί ανοιχτά υπέρ φιλοευρωπαϊκών κυβερνήσεων και απορρίπτοντας τον διορισμό ευρωσκεπτικιστή υπουργού Οικονομικών. Ο Ματαρέλα μπορεί να δώσει χρόνο στα κόμματα για να συγκροτήσουν νέα κυβέρνηση, δίνοντας εκ νέου εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον επικεφαλής του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, Λουίτζι ντι Μάιο, είτε να αποδεχθεί κάποιον πρωθυπουργό που θα του υποδείξει μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Βέβαια, θα μπορούσε να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, σενάριο που θεωρείται απίθανο, τουλάχιστον όχι χωρίς να εξαντληθούν τα περιθώρια λύσεων από την τρέχουσα βουλή. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι ο Ματέο Σαλβίνι έχει ζητήσει από τους οπαδούς του κόμματός του να κατέβουν στους δρόμους διαδηλώνοντας κατά του, όπως το χαρακτηρίζει, “πραξικοπήματος κατά της Δημοκρατίας”, δηλαδή της προσπάθειας σχηματισμού κυβέρνησης χωρίς την ακροδεξιά Λέγκα. Βέβαια, δεν μπορεί να παραγνωριστεί η πρόσφατη επικράτηση της Λέγκας στις Ευρωεκλογές, η δυναμική της ακροδεξιάς στην κοινωνία, λόγω της παρατεταμένης κρίσης και της εργαλειοποίησης του προσφυγικού και της αδυναμίας της ΕΕ να αλλάξει στρατηγική εγκαίρως προλαμβάνοντας την αναζωπύρωση της κρίσης στο νότο. Οι αγορές, πάντως, πανηγύρισαν χθες την προοπτική σχηματισμού κυβέρνησης χωρίς τον Σαλβίνι, σενάριο που σε διάφορες εκφάνσεις βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων, χωρίς ωστόσο ακόμα να υπάρχει επικρατέστερη εκδοχή. Σενάριο 1 Η Ιταλία, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν θα μπορούσε να σχηματίσει είτε κυβέρνηση τεχνοκρατών, για να αποφύγει εκλογές και σύγκρουση με τις Βρυξέλλες.
- Σε μια τέτοια περίπτωση, όμως, η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι θα βρισκόταν στην αντιπολίτευση και μάλιστα ως μείζον κόμμα, αποκτώντας τη δυνατότητα να ασκήσει κριτική στην κυβέρνηση και κατηγορώντας τις πολιτικές ελίτ για κοινοβουλευτικό πραξικόπημα, status που θεωρείται ότι θα του έδινε πολιτικούς πόντους και θα ενίσχυε τα ερείσματα του Σαλβίνι στην κοινωνία.
- Επίσης, δεν μπορεί να παραβλεφθεί ότι τόσο το Κίνημα των Πέντε Αστέρων όσο και το Δημοκρατικό Κόμμα, του Ρέντσι, έχουν δηλώσει ότι δεν θέλουν να συγκυβερνήσουν με το Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι, λόγω του παρελθόντος διαφθοράς που έχει.
Σενάριο 2 Ο σχηματισμός κυβέρνησης από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και το Δημοκρατικό Κόμμα, η οποία θα ήταν κοινοβουλευτικά εύθραυστη απολαμβάνοντας οριακή πλειοψηφία.
- Εν τούτοις, υπό την απειλή πρόωρων εκλογών, σύγκρουσης με την ΕΕ, δημοσιονομικού εκτροχιασμού, οικονομικής κρίσης και ανόδου της ακροδεξιάς στην κυβέρνηση, θα μπορούσε να προσδοκά σε ευρύτερη, αν και ad hoc, κοινοβουλευτική στήριξη.
- Η Λέγκα του Βορά θα οδηγούνταν εκτός κυβέρνησης και σε ρόλο αξιωματικής αντιπολίτευσης, εκμεταλλευόμενη το χώρο, χρόνο και προβολή με διαρκείς διαδηλώσεις και ακτιβιστικές δράσεις, κυρίως στο μεταναστευτικό, θα μπορούσε να διευρύνει τα κοινωνικά της ερείσματα, δημιουργώντας προοπτική για ακόμα πιο ευρεία επικράτηση στις εκλογές.
Σενάριο 3 Τα κόμματα αποτυγχάνουν να συμφωνήσουν στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή για τον σχηματισμό κυβέρνηση στην Ιταλία και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, αναγκάζεται να διαλύσει τη Βουλή προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές.
- Σε αυτή την περίπτωση, όλες οι δημοσκοπήσεις και τα προγνωστικά δείχνουν ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών και ανάδειξη της ακροδεξιάς Λέγκας του Ματέο Σαλβίνι σε πρώτο κόμμα, ενώ δύσκολα επιτυγχάνει όμως την απόλυτη πλειοψηφία.
- Σε μια τέτοια περίπτωση ο Σαλβίνι θα επιλέξει να συγκυβερνήσει με ακόμα πιο αντιδραστικό ακροδεξιό κόμμα των Αδελφών της Ιταλίας, σχηματίζοντας την πρώτη μεταπολεμικά ακροδεξιά κυβέρνηση στην ΕΕ, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο.
Η αντίδραση των αγορών Χθες, πάντως οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων υποχώρησαν στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2016, ένδειξη ότι οι αγορές προβλέπουν θετική έκβαση του πολιτικού θρίλερ, ή τουλάχιστον ότι με κάποιο τρόπο θα αποφευχθεί η σύγκρουση Ρώμης-Βρυξελλών στο άμεσο μέλλον.
Τα παραπάνω σενάρια είναι γνωστά στις αγορές, δεν είναι όμως τα μόνα που εξετάζονται, με τους επενδυτές να προτιμούν οτιδήποτε εκτός από πρόωρες εκλογές που θα οδηγούσε σε αναδιάταξη πολιτικών δυνάμεων και θα άνοιγαν το κουτί της Πανδώρας όχι μόνο για την Ιταλία, αλλά και για την Ευρώπη.
Τί συνέβη στη Βουλή Ο Κόντε εξαπέλυσε καυστική κριτική εναντίον του Σαλβίνι και ανακοίνωσε ότι θα υποβάλει την παραίτησή του στον πρόεδρο Σέρτζιο Ματαρέλα, θέτοντας τέρμα στην 65η κυβέρνηση της Ιταλικής Δημοκρατίας και ανοίγοντας τον δρόμο για την έναρξη διαβουλεύσεων για τον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης. Ο Ιταλός πρωθυπουργός κατηγόρησε τον υπουργό Εσωτερικών ότι προσπάθησε να καταστρέψει την κυβέρνηση προς προσωπικό και πολιτικό του όφελος, προκαλώντας την κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού στις 8 Αυγούστου, ενώ τόνισε κυρίως τον κίνδυνο πολλαπλών αρνητικών επιπτώσεων στην οικονομία της χώρας. Αναλυτικότερα, ο Κόντε χαρακτήρισε τον Σαλβίνι «ανεύθυνο», ενώ τον κατηγόρησε ότι «εργάστηκε μόνο για τα δικά του συμφέροντα και αυτά του κόμματός του, θέτοντας σε πολύ σοβαρούς κινδύνους τη χώρα μας», όπως τόνισε χαρακτηριστικά στην ομιλία του. «Το να καλούνται οι πολίτες να ψηφίζουν, αυτό είναι η πεμπτουσία της δημοκρατίας αλλά το να τους ζητάμε κάθε χρόνο να ψηφίζουν, αυτό είναι ανεύθυνο», είπε ο Κόντε και πρόσθεσε: «Η χώρα έχει επιτακτική ανάγκη από μέτρα που πρέπει να υιοθετηθούν για να ευνοήσουν την οικονομική ανάπτυξη και τις επενδύσεις». Ο απερχόμενος πρωθυπουργός, δήλωσε: «Σταματώ εδώ αυτή τη δοκιμασία της κυβέρνησης. Προτίθεμαι να ολοκληρώσω αυτή τη θεσμική μετάβαση με συνέπεια. Θα πάω να δω τον πρόεδρο της Δημοκρατίας για να του υποβάλω την παραίτησή μου». Ο Ματαρέλα ξεκινάει επαφές με τα κόμματα Όπερ και εγένετω, μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης στη Βουλή, ο Κόντε παρέδωσε την παραίτησή του στον Σέρτζιο Ματαρέλα, ο οποίος κρατά πλέον τα κλειδιά των πολιτικών εξελίξεων στην Ιταλία. Ο πρόεδρος της Ιταλίας Σέρτζο Ματαρέλα έκανε δεκτή την παραίτηση του πρωθυπουργού και θα ξεκινήσει διαβουλεύσεις με τους ηγέτες των πολιτικών κομμάτων για την εξεύρεση μιας λύσης στην τρέχουσα πολιτική κρίση. Ο Ιταλός πρόεδρος ζήτησε από τον Κόντε να παραμείνει στη θέση του και να εκτελεί τα καθήκοντά του όσο θα συνεχίζονται οι συζητήσεις αυτές. Οι συναντήσεις του προέδρου με τους πολιτικούς ηγέτες θα ξεκινήσουν αύριο στις 4 το απόγευμα (τοπική ώρα) και θα ολοκληρωθούν το απόγευμα της Πέμπτης. Ο Ματαρέλα θα διαπιστώσει έτσι αν υπάρχει πολιτική βούληση για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Σε αντίθετη περίπτωση, θα πρέπει να διαλύσει το κοινοβούλιο και να προκηρύξει πρόωρες εκλογές.
