H Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) είναι ανεξάρτητη αρχή της ΕΕ, επιφορτισμένη με το έργο της εξασφάλισης αποτελεσματικού και συνεκτικού επιπέδου προληπτικής ρύθμισης και εποπτείας στο σύνολο του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα. Συνολικοί στόχοι της είναι η διατήρηση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας στην ΕΕ και η διασφάλιση της ακεραιότητας, της αποδοτικότητας και της εύρυθμης λειτουργίας του τραπεζικού τομέα.
Η ΕΑΤ αποτελεί μέρος του Ευρωπαϊκού Συστήματος Χρηματοοικονομικής Εποπτείας (ΕΣΧΕ), το οποίο απαρτίζεται από τρεις εποπτικές αρχές: την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA), την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) και την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA). Το σύστημα περιλαμβάνει επίσης το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ) καθώς και τη Μεικτή Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών και τις εθνικές εποπτικές αρχές.
Η ΕΑΤ είναι ανεξάρτητη αρχή, αλλά λογοδοτεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αποστολή και καθήκοντα
Ενώ οι εθνικές εποπτικές αρχές (και στο εγγύς μέλλον η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τις χώρες εκείνες που συμμετέχουν στον νέο ενιαίο εποπτικό μηχανισμό, βασικό πυλώνα της λεγόμενης «τραπεζικής ένωσης») παραμένουν υπεύθυνες για την εποπτεία των επιμέρους χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, ρόλος της ΕΑΤ είναι η βελτίωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς διασφαλίζοντας κατάλληλη, αποδοτική και εναρμονισμένη ευρωπαϊκή εποπτεία και ρύθμιση.
Κύριο καθήκον της ΕΑΤ είναι να συμβάλλει, μέσω της θέσπισης δεσμευτικών τεχνικών προτύπων και κατευθυντήριων γραμμών, στη δημιουργία του ευρωπαϊκού ενιαίου εγχειριδίου κανόνων στον τραπεζικό τομέα. Στόχος του ενιαίου εγχειριδίου κανόνων είναι η παροχή ενός ενιαίου συνόλου εναρμονισμένων εποπτικών κανόνων για τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα σε ολόκληρη την ΕΕ, οι οποίοι θα συμβάλλουν στη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού και θα παρέχουν υψηλή προστασία σε καταθέτες, επενδυτές και καταναλωτές.
Η ΕΑΤ διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην προώθηση της σύγκλισης των εποπτικών πρακτικών, ώστε να διασφαλίζεται εναρμονισμένη εφαρμογή των εποπτικών κανόνων. Αποστολή της ΕΑΤ είναι επίσης να αξιολογεί τους κινδύνους και τα τρωτά σημεία στον τραπεζικό τομέα της ΕΕ μέσω, ειδικότερα, τακτικών εκθέσεων εκτίμησης κινδύνων και πανευρωπαϊκών προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων.
Άλλα καθήκοντα τα οποία περιλαμβάνονται στην αποστολή της ΕΑΤ είναι η διερεύνηση της ανεπαρκούς εφαρμογής της νομοθεσίας της ΕΕ από τις εθνικές αρχές, η λήψη αποφάσεων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, η μεσολάβηση σε διαφωνίες μεταξύ αρμόδιων αρχών σε διασυνοριακές καταστάσεις, καθώς και η παροχή ανεξάρτητων συμβουλών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο ή στην Επιτροπή.
Οργάνωση
Την ΕΑΤ εκπροσωπεί στις εξωτερικές σχέσεις ο πρόεδρός της, ρόλος του οποίου είναι επίσης να προετοιμάζει το έργο και να προεδρεύει των συζητήσεων στις συνεδριάσεις του συμβουλίου εποπτών. Ο εκτελεστικός διευθυντής προετοιμάζει τις συνεδριάσεις του συμβουλίου διοίκησης και διασφαλίζει τη διεκπεραίωση των καθημερινών επιχειρησιακών εργασιών της Αρχής.
Τα δύο διοικητικά όργανα της ΕΑΤ είναι:
- το συμβούλιο εποπτών, το οποίο είναι το κύριο όργανο λήψης αποφάσεων της Αρχής. Λαμβάνει όλες τις αποφάσεις πολιτικής της ΕΑΤ, όπως έγκριση σχεδίων τεχνικών προτύπων, κατευθυντήριων γραμμών, γνωμών και εκθέσεων, και
- το συμβούλιο διοίκησης, ρόλος του οποίου είναι να διασφαλίζει ότι η Αρχή φέρει εις πέρας την αποστολή της και εκτελεί τα καθήκοντα που της έχουν ανατεθεί. Συναφώς, έχει την εξουσία να προτείνει, μεταξύ άλλων, το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας, τον ετήσιο προϋπολογισμό, το σχέδιο πολιτικής προσωπικού και την ετήσια έκθεση.
Η ΕΑΤ συνεργάζεται στενά με τις άλλες Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές (ΕΕΑ) στο πλαίσιο της Μεικτής Επιτροπής σε ζητήματα διατομεακού ενδιαφέροντος. Τέλος, για την αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων των μερών που θίγονται από τις αποφάσεις που εκδίδει η ΕΑΤ, έχει συσταθεί συμβούλιο προσφυγών.
Τρόπος λειτουργίας
Στο πλαίσιο της διασφάλισης της εκτέλεσης των καθηκόντων και της αποστολής της ΕΑΤ με αποτελεσματικότητα και διαφάνεια, όλα τα παραδοτέα που καταρτίζει η Αρχή συζητώνται σε τεχνικές ομάδες εργασίας και μόνιμες επιτροπές, στις οποίες οι εθνικές αρχές μπορούν να συνεισφέρουν την άποψή τους. Επίσης, για την εκτέλεση της αποστολής της η ΕΑΤ συνεργάζεται συχνά με άλλα όργανα και οργανισμούς.
Όπου αρμόζει, διενεργούνται ανοικτές διαβουλεύσεις με το κοινό σχετικά με κανονιστικά προϊόντα (τεχνικά πρότυπα, κατευθυντήριες γραμμές κ.λπ.), ώστε να διασφαλίζεται ότι οι συμφεροντούχοι και όλοι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να συνεισφέρουν τις απόψεις τους σχετικά με μελλοντικά τραπεζικά πρότυπα και κατευθυντήριες γραμμές.
Η Αρχή ζητεί επίσης σχόλια και συμβουλές από την ομάδα τραπεζικών συμφεροντούχων, ένα όργανο το οποίο συστάθηκε με τον κανονισμό της ΕΑΤ για τη διευκόλυνση των διαβουλεύσεων με τους συμφεροντούχους. Τέλος, όπου κρίνεται σκόπιμο, η ΕΑΤ διενεργεί ανάλυση κόστους-οφέλους σχετικά με όλες τις προτάσεις. Τα τελικά προϊόντα εγκρίνονται, κατόπιν ψηφοφορίας, από το συμβούλιο εποπτών.
