Ενστάσεις για την αποτελεσματικότητα του συστήματος ελέγχου ευρωπαϊκών κονδυλίων διατυπώνει με έκθεσή του το Ευρωπαϊκό ελεγκτικό Συνέδριο, βασιζόμενο στα αποτελέσματα των ελέγχων της OLAF, σύμωνα με τα οποία την τελευταία 4ετία χάνονται ετησίως 391 εκατ.
Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο επισημαίνει πως η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) προσέφυγε μόνο για το 45% των υποθέσεων αυτών. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο εκτιμά πως η κατάχρηση κονδυλίων μπορεί να είναι μεγαλύτερη από τα 391 εκατ. ευρώ που έχουν υπολογιστεί από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο καταλήγει σε αυτήν την εκτίμηση έχοντας ως δεδομένο την ανεπάρκεια των κρατών-μελών στην ανταλλαγή πληροφοριών και στη σύγκριση στοιχείων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κατάχρηση κονδυλίων της Ε.Ε. γίνεται από διεφθαρμένους πολιτικούς των κρατών-μελών ή ακόμη στενούς συνεργάτες και μέλη της οικογενείας τους.
Θεωρητικά, τα περισσότερα ευρωπαϊκά κονδύλια αξιοποιούνται για τη στήριξη του αγροτικού κλάδου των κρατών-μελών και των φτωχότερων περιοχών της Ε.Ε. Το οικονομικό κόστος αυτών των περιπτώσεων κατάχρησης είναι χαμηλό σε σύγκριση με τον ετήσιο προϋπολογισμό της Ε.Ε., ύψους 140 δισ. ευρώ. Ωστόσο, είναι αρκετές οι υποθέσεις απάτης και το πρόβλημα είναι πως τα κεφάλαια αυτά δεν ανακτώνται ποτέ. Από το 2012 έως το 2016 εντοπίστηκε μόνο το 15% των κονδυλίων που χρησιμοποιήθηκαν σε απάτες.
Για να σημειωθεί πρόοδος, θα πρέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παραχωρήσει περισσότερες αρμοδιότητες στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης. Ετσι το Ελεγκτικό Συνέδριο θεωρεί πως είναι θετικό βήμα η δημιουργία Ευρωπαϊκής Εισαγγελικής Αρχής, η οποία θα ξεκινήσει τη λειτουργία της από το 2021. Ομως φαίνεται πως θα είναι εξαρτημένη αποκλειστικά από τις εθνικές αρχές λόγω ανεπαρκούς στελέχωσης και χρηματοδότησης. Οι αρμοδιότητές της είναι ήδη περιορισμένες, καθώς έχουν εξαιρεθεί η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ιρλανδία, η Σουηδία, η Βρετανία και η Δανία. Οπως αναφέρει στην επίσημη ιστοσελίδα της, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης διεκπεραίωσε πάνω από 1.800 έρευνες την περίοδο 2010-2017. Κατέληξε σε πορίσματα για τη συνολική επιστροφή πάνω από 6,6 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. Η OLAF, τονίζεται, εξέδωσε πάνω από 2.300 συστάσεις για τη λήψη δικαστικών, δημοσιονομικών, πειθαρχικών και διοικητικών μέτρων από τις αρμόδιες Αρχές των χωρών-μελών της Ε.Ε. Στις αρμοδιότητες της OLAF είναι να εντοπίζονται διάφορες αξιόποινες πράξεις, από υπεξαιρέσεις, παραπτώματα μέχρι και απάτες από τελωνειακές αρχές. Με τα προγράμματα Hercule, η OLAF αποσκοπεί στην πρόληψη της απάτης και της διαφθοράς.
