Ευρωπαϊκή άμυνα κατά του επελαύνοντος εθνικισμού επιχειρούν να χτίσουν από κοινού η Άγκελα Μέρκελ και ο Εμμάνουελ Μακρόν, σχέδιο που αν και φαίνεται δυναμικό διατέχει τον κίνδυνο να εξελιχθεί σε “γραμμή Μαζινό”, καθώς, όπως και στον Β’ΠΠ, τα στατεύματα του Χϊτλερ κατέκτησαν το Παρίσι παρακάμπτωντας την πανίσχυση γραμμή άμυνας, η οποία τελικά δεν έριξε ούτε σφαίρα.
Ο εθνικισμός ετοιμάζεται για την επέλασή του στην Ευρώπη, μετά τις ΗΠΑ, στις επερχόμενος ευρωεκλογές, αφού έχει ήδη αλλώσει την Ιταλία, την Ουγγαρία, πλαγιοκοπεί τη Γερμανία και εδραιώνεται στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ.
Τη στιγμή, μάλιστα, που η Άγκελα Μέρκελ και ο Εμμάνουελ Μακρόν εκφωνούσαν πύρινους λόγους κατά του εθνικισμού, ο Ταγίπ Ερντογάν χαιρετούσε με το σήμα των Αδελφών Μουσουλμάνων, ενώ λίγο νωρίτερα πλοιάδα ευρωπαϊκών χωρών αποσυρρόταν από το Συμφωνο του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Τα στοιχεία αυτά, αν και δεν περιλαμβάνονται στις ανταποκρίσεις, είναι απολύτως απαραίτητα για τη διαμόρφωση ολοκληρωμένης εικόνας για την κατάσταση που επικρατεί και τη δυναμική που αναπτύσσεται.
Τώρα, ενόψει των Ευρωεκλογών, Μέρκελ και Μακρόν δείχνουν έτοιμοι να συγκροτήσουν ευρωπαϊκό αντι-εθνικιστικό μέτωπο, πρωτοβουλία που αν και ηχηρή είναι αμφίβολο αν θα πλήξει τον εθνικισμό που αναπτύσσεται πανδημικά επενδύοντας στις αντιδράσεις των πολιτικών ελίτ για να αποδείξει τη χρησιμότητά του.
Οι εξελίξεις στην Ιταλία, η συγκυβέρνηση κεντροδεξιών με ακροδεξιούς στη Βουλγαρία, την Αυστρία και η επικράτηση ακροδεξιών σε Πολωνία, Ουγγαρία είναι πιο κραυγαλέες, αλλά όχι οι μόνες ενδείξεις της καλπάζουσας φύσης της πανδημίας του εθνικισμού στην Ευρώπη. Η επιχειρούέμη βίαιη ανατροπή του πολιτικού σκηνικού στη Γερμανία και η μετωπική σύγκρουση της Κομισιόν με Ιταλία, Πολωνία και Ουγγαρία για την οικονομία, τη Δικαιοσύνη και το Mεταναστευτικό είναι κάποια ακόμη, εμφανη, μέτωπα, ενδεικτικά των αρκετά βαθυετρων διαιρέσεων και φυγόκεντρων τάσεων.
Σε αυτά η Ευρώπη αντιτάσσει την ασαφή και με πολλούς αστερίσκους έννοια της ομοσπονδοποίησης, που προωθείται τώρα μέσω του Ευρωστρατού και της συζήτησης για αναμόρφωση της αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης και της Ευρώπης, ενώ την ίδια στιγμή η απόασταση μεταξύ βορά και νότου σε επίπεδο κοινωνικών παροχών μεγαλώνει, το αναπτυξιακό χάσμα διευρύνεται και η ΕΕ κλυδωνίζεται.
Η καγκελάριος της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ διατύπωσε σήμερα την εκτίμηση ότι το «ευρωπαϊκό σχέδιο για την ειρήνη», που γεννήθηκε μετά το 1945, απειλείται από την άνοδο του εθνικισμού και του λαϊκισμού.
«Βλέπουμε ότι η διεθνής συνεργασία, μια ειρηνική ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων της μίας και της άλλης πλευράς και ακόμα και το ευρωπαϊκό σχέδιο για την ειρήνη τίθενται εκ νέου υπό αμφισβήτηση»
δήλωσε η Άγκελα Μέρκελ, ενώ προειδοποίησε για «έναν εθνικισμό με παρωπίδες» και διατύπωσε την ανησυχία της για το ενδεχόμενο «να αρχίσουμε και πάλι να ενεργούμε σαν να μπορούμε απλά να αγνοούμε τις σχέσεις και τις αμοιβαίες δεσμεύσεις μας».
Λίγο νωρίτερα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμάνουελ Μακρόν δήλωνε ότι
«Ο πατριωτισμός είναι ακριβώς το αντίθετο του εθνικισμού. Ο εθνικισμός είναι η προδοσία του πατριωτισμού»
τοποθετώντας εαυτόν απέναντι από τον Ντόναλντ Τραμπ που έχει κατ επανάληψη αυτοχαρακτηριστεί εθνικιστής
«Ένας υποστηρικτής της παγκοσμιοποίησης είναι ένα πρόσωπο που θέλει να τα καταφέρει ο κόσμος, χωρίς να ανησυχεί αληθινά για τη χώρα μας. Ξέρετε τι είμαι εγώ; Είμαι εθνικιστής»
είχε δηλώσει τον Οκτώβριο ο Τραμπ.
Ο Τραμπ όμως δεν αυτοπροσδιορίζεται μόνο εθνικιστής, μέχρι χθες, ήταν πολέμιος της Ευρώπης, χαρακτηρίζοντάς την κατ επανάληψη εχθρό και επιβάλλοντας δασμούς, ενώ απειλεί με κυρώσεις για σειρά ζητημάτων.
Η εμπρηστική στάση του Ντόναλντ Τραμπ αποτέλεσε βέβαια και την απαραίτητη αφύπνιση για τους Ευρωπαίους ηγέτες, μόνο που όταν πραγματικά αφυπνίστηκαν, μετρήθηκαν και ήταν πολύ λιγότεροι, καθώς ο εθνικισμός είχε ήδη επικρατήσει σε πολλές χώρες, ακόμα και στον πυρήνα της ΕΕ.
