Νέα προειδοποίηση για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα εκπέμπει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναδεικνύοντας με άρθρα στο blog του τμήματα της τελευταίας Παγκόσμιας Έκθεσης για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, όπου επισημαίνει ότι οι κίνδυνοι έχουν αυξηθεί, παρά τις επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές και το φθηνό χρήμα, ενώ το Trump-effect, ο κίνδυνος hard Brexit, η ΕΚΤ, η Ιταλία και η Ελλάδα, αποτελούν εν δυνάμει απειλές για τη σταθερότητα.
Οι εντάσεις στο εμπόριο έχουν κλιμακωθεί, η πολιτική αβεβαιότητα έχει ενισχυθεί σε πολλές χώρες και ορισμένες οικονομίες, του κλαμπ των αναδυόμενων αγορών, αντιμετωπίζουν πιέσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Όσον αφορά την περαιτέρω εξέλιξη, οι κίνδυνοι παραμένουν αυξημένοι. Βεβαίως, το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι ισχυρότερο σήμερα από ό, τι πριν από την παγκόσμια οικονομική κρίση, χάρη σε μια δεκαετία μεταρρύθμισης και ανάκαμψης. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, τα τρωτά σημεία εξακολουθούν να οικοδομούνται και το νέο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν έχει δοκιμαστεί επαρκώς. Απαιτούνται πρόσθετα βήματα για τη βελτίωση της ανθεκτικότητάς του.
Οι αποτιμήσεις περιουσιακών στοιχείων είναι ακόμα υπερβολικές σε διάφορους τομείς και περιφέρειες.
Σύμφωνα με τον διευθυντή Κφαλαιαγορών του ΔΝΤ, Τομπάιας Άντριαν, το παγκόσμιο οικονομικό τοπίο, κρύβει κινδύνους, καθώς μπορεί η μέχρι στιγμής, ισχυρή διάθεση ανάληψης ρίσκου να υποστηρίζει την αύξηση των τιμών για τα περιουσιακά στοιχεία στις μεγάλες χρηματοπιστωτικές αγορές, ενώ οι χρηματοοικονομικές συνθήκες παρέμειναν σχετικά υποστηρικτές, παρά τις αυξήσεις των επιτοκίων από την FED. Ωστόσο, το ισχυρότερο δολάριο και τα υψηλότερα επιτόκια των ΗΠΑ έχουν καταστήσει το δανεισμό από το εξωτερικό πιο ακριβό για τις αναδυόμενες οικονομίες, ειδικά εκείνες με μεγαλύτερες πιστωτικές ανάγκες και ασθενέστερες οικονομικές συνθήκες ή πλαίσια πολιτικής.
Νέες ευπάθειες
Εάν οι πιέσεις στις αναδυόμενες οικονομίες διευρυνθούν και ενταθούν, οι κίνδυνοι για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα θα αυξηθούν σημαντικά. Η ανάλυσή του Τομπάιας Άντριαν, δείχνει ότι – μεσοπρόθεσμα – υπάρχει πιθανότητα 5% να φύγουν περισσότερα από 100 δισ. δολάρια που είναι τώρα επενδεδυμένα σε χρεόγραφα στις αναδυόμενες αγορές, μέγεθος παρόμοιο με τις εκροές που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Υπάρχουν, όμως, και άλλα σενάρια υπό τα οποία θα μπορούσε να υπάρξει έξαρση ρίσκου. Μεταξύ άλλων, περίοπτη θέση καταλαμβάνουν οι κίνδυνοι που απορρέουν από ενδεχόμενη κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων, το hard Brexit, νέες ανησυχίες για τη δημοσιονομική υγεία υπερχρεωμένων χωρών της Ευρωζώνης, και μια ταχύτερη διαδικασία εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ.
Οποιαδήποτε από αυτές τις ανησυχίες θα μπορούσε να εκθέσει τις οικονομικές αδυναμίες που έχουν αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια των ετών διευκόλυνσης της νομισματικής πολιτικής. Στις οικονομίες με παγκόσμιους συστημικώς σημαντικούς χρηματοπιστωτικούς τομείς, το χρέος των κυβερνήσεων, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών έχει αυξηθεί από περίπου 200% του ΑΕΠ πριν από μια δεκαετία σε σχεδόν 250% σήμερα. Οι αναδυόμενες οικονομίες δανείζονται περισσότερο στις διεθνείς αγορές και αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να μην μπορούν να αναχρηματοδοτήσουν σημαντικό μέρος του χρέους τους σε ξένο νόμισμα. Οι τράπεζες εκτίθενται σε αυτούς τους υπερχρεωμένους δανειολήπτες και ορισμένες παγκόσμιες τράπεζες κατέχουν μεγάλες ποσότητες μη ρευστοποιήσιμων και αδιαφανών περιουσιακών στοιχείων. Οι αποτιμήσεις των περιουσιακών στοιχείων παραμένουν εκτεταμένες σε διάφορους τομείς και περιφέρειες και τα πρότυπα αναδοχής επιδεινώνονται.
Αυτή η συσσώρευση τρωτών σημείων εγείρει το επείγον για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού συστήματος:
- Η μικροπροληπτική ή η σταθερή πολιτική πρέπει να στοχεύουν στην ενίσχυση των ισολογισμών των τραπεζών έναντι των κινδύνων φερεγγυότητας και ρευστότητας.
- Τα ευρείας βάσης μακροπροληπτικά εργαλεία, όπως το αντικυκλικό κεφαλαιακό αποθεματικό (το οποίο στοχεύει στην αύξηση του τραπεζικού κεφαλαίου όταν το δανεισμό αυξάνεται στην οικονομία), θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν πιο ενεργά σε χώρες όπου οι χρηματοοικονομικές συνθήκες παραμένουν ευχάριστες και τα τρωτά σημεία υψηλά. Η χρηματοπιστωτική σταθερότητα απαιτεί επίσης νέα μακροπροληπτικά εργαλεία για την αντιμετώπιση των τρωτών σημείων εκτός του τραπεζικού τομέα, για παράδειγμα, προκειμένου να διασφαλιστούν υγιή πρότυπα αναδοχής στη μη τραπεζική διαμεσολάβηση πίστωσης και να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι ρευστότητας από τους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων.
- Για τις αναδυόμενες οικονομίες, η αντιμετώπιση των τρωτών σημείων και η διατήρηση ισχυρών πολιτικών και υγιούς πλαισίου πολιτικής παραμένει καθοριστική. Αυτό περιλαμβάνει την οικοδόμηση και διατήρηση επαρκών συναλλαγματικών αποθεμάτων και τη χρήση αυτών των αποθεμάτων με σύνεση.
- Οι ρυθμιστικές αρχές και οι εποπτικές αρχές πρέπει να ανταποκρίνονται σε νέες απειλές, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων στον κυβερνοχώρο. Πρέπει επίσης να υποστηρίξουν τη δυνητική συνεισφορά της Fintech στην καινοτομία, την αποτελεσματικότητα και την ένταξη, διασφαλίζοντας παράλληλα τους κινδύνους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Σύμφωνα με τον διευθυντή Κεφαλαιαγορών του ΔΝΤ, δεν υπάρχει χρόνος για εφησυχασμό. Θα πρέπει να ληφθούν πιο δραστικά μέτρα για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Όπως αναφέρεται στο κεφάλαιο 2 της Παγκόσμιας Έκθεσης Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που δημοσιεύθηκε νωρίτερα, πρέπει να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων στον τομέα των χρηματοπιστωτικών κανονιστικών ρυθμίσεων και να αποφευχθεί η απομάκρυνση των μεταρρυθμίσεων. Τέλος, η διεθνής συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την προώθηση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης.
