Αρμοδιότητες υπερυποουργού για τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας, που θα υπάγεται απευθείας στον πρωθυπουργό, προβλέπει η πρόταση που κατέθεσε ο Νίκος Κοτζιάς για τη σύσταση Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας στο Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής.
Από με τα χαρακτηριστικά που έχουν γίνει γνωστά, προκύπτει ότι αν και το όργανο θα είναι συμβουλευτικό, ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας θα έχει υπεραρμοδιότητες και θα αναλαμβάνει ακόμα και την παρακολούθηση και συντονισμό των επιχειρήσεων, δίνοντας απευθείας στον πρωθυπουργό τον έλεγχο της κατάστασης και υπερβαίνοντας την ιεραρχία των υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών, σε περιόδους κρίσεων.
Ακόμα βέβαια είναι νωρίς και οι σχεδιασμοί πρώιμοι, ωστόσο δείχνουν την κατεύθυνση στην οποία θα κινηθεί και την πρόθεση για μεγαλύτερη εμπλοκή του πρωθυπουργού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε στιγμές κρίσεων, όπως η πρόσφατη με τη σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών αλλά και άλλες σε διπλωματικό ή και αμυντικό επίπεδο.
Όπερ σημαίνει ότι δημιουργείται θεσμικό by-pass της ιεραρχίας και ο πρωθυπουργός μπορεί να παρακάμψει τον υπουργό και τους αρχηγούς των Ενόπλων Δυνάμεων, το ΚΥΣΕΑ και το Συμβούλιο Άμυνας ανά πάσα στιγμή, αρκεί να χαρακτηριστεί η κατάσταση ως “κρίση”.
Από τη διάρθρωση προκύπτει ότι λαμβάνονται υπόψη εμπειρίες από τα Ίμια και την απαγωγή του Οτσαλάν, μέχρι την είσοδο των οκτώ Τούρκων στην Ελλάδα και τη σύλληψη των δύο Ελλήνων στον Έβρο. Υπ αυτό το πρίσμα η δημιουργία θέσης Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας στόχο έχει να απεμπλέξει διοικητικές και οργανωτικές δομές και να παρέχει στον πρωθυπουργό άμεση και εκτός συστήματος ενημέρωση για την κατάσταση που επικρατεί, με θεσμικό τρόπο.
Υπέρ της πρότασης τάχθηκαν Το Ποτάμι και η Νέα Δημοκρατία, ενώ το Κίνημα Αλλαγής, διαφώνησε.
Ειδικότερα, στην πρόταση που παρουσίασε ο κ. Κοτζιάς στους εκπροσώπους των κομμάτων, το ΣΕΑ θα είναι ένα συμβουλευτικό όργανο υπαγόμενο στον πρωθυπουργό με σκοπό να παρέχει τις σχετικές συμβουλές για ζητήματα εθνικής ασφαλείας. Το σχήμα θα είναι μικρό, θα υπάρχει ένας σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας και θα συμμετάσχουν σε αυτό ο πρωθυπουργός και οι αρμόδιοι υπουργοί Εξωτερικών, Εθνικής Αμυνας και Προστασίας του Πολίτη. Κατά περίπτωση θα συμμετάσχουν οι υπουργοί Οικονομικών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Επίσης, θα συμμετάσχει ο εκάστοτε αρχηγός ΓΕΕΘΑ, ο γ.γ. του υπ. Εξωτερικών και ο διοικητής της ΕΥΠ.
Ο σύμβουλος θα αναλαμβάνει να εισηγείται τη χάραξη εθνικής στρατηγικής, ενώ σε περίπτωση διαχείρισης κρίσεων, θα αναλαμβάνει τον συντονισμό και την παρακολούθηση των επιχειρήσεων. Σκοπός του οργάνου είναι η εξισορρόπηση ανάμεσα στην πλευρά των υπουργών και των υπηρεσιακών παραγόντων και ο εκάστοτε σύμβουλος ως απευθείας υπαγόμενος στον πρωθυπουργό θα έχει αυτονομία κινήσεων.