Oι πολυμέτωποι χειρισμοί της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ σε εξωτερική και εσωτερική πολιτική δημιουργούν ευρεία σύγχυση στη διαδικτυακή κοινή γνώμη, ιδιαίτερα στα Social Media, που έρχονται αντιμέτωπα με τις δυο τάσεις του εθνικολαϊκισμού, αριστερού και δεξιού.
Γράφουν Νίκος Αρβανίτης – Γιώργος Ξ. Πρωτόπαπας
Η επιλογή του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα να διαχειριστεί ταυτόχρονα Μακεδονικό, Μεταναστευτικό, Οικονομία, Αλβανικό δημιουργεί ένα κατ’ αρχήν επικοινωνιακό έλλειμμα, καθώς δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός και πειστικός λόγος για τους κυβερνητικούς χειρισμούς.
Ο πολυεπίπεδος χειρισμός διαφορετικών «θεματικών ενοτήτων» και η «πολυμέτωπη κυβερνητική πολιτική» εμφανίζονται ταυτόχρονα με ζητήματα που επηρεάζουν με την ευρύτερη έννοια της ασφάλεια της χώρας και των κατοίκων της (λ.χ. η «ανασφάλεια των δύο άκρων», ζητήματα κρατικής και εθνικής ασφάλειας, ενδεχόμενες εξωτερικές απειλές) .
Επιλέξαμε να μελετήσουμε, σύμφωνα με το PaloPro πέντε queries «ΣΥΡΙΖΑ», «Μακεδονικό», «Μεταναστευτικό», «Οικονομία» και «Ασφάλεια» για να αποδώσουμε τις τάσεις του ελληνικού διαδικτύου για την πολυεπίπεδη κυβερνητική πολιτική. Η μεθοδολογία που ακολουθήσαμε για την εξαγωγή των συμπερασμάτων βασίστηκε, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού αναφορών, σε ειδικές παραμέτρους όπως influencers, referrers, ποσοστό engagement αναφορών. Η ανάλυση των queries έγινε τη χρονική περίοδο 25 Ιουνίου – 2 Ιουλίου 2018.
Οι παρακάτω πίνακες παρουσιάζουν τον αριθμό αναφορών στα κανάλια του διαδικτύου για το κάθε query καθώς και τα συναισθήματα των αναφορών, τα οποία εμφανίζουν μια πλειοψηφία αρνητικών συναισθημάτων.
Θεματολογία
H θεματολογία για την υπό εξέταση χρονική περίοδο 25 Ιουνίου – 2 Ιουλίου επικεντρώθηκε σύμφωνα με τα Main Topics του PaloPro στις ακόλουθες αναφορές:
- Στην επομένη μέρα της κατ΄αρχήν Συμφωνίας Ελλάδας – Σκοπίων.
- Στις δηλώσεις του σκοπιανού πρωθυπουργού Ζοράν Ζάεφ για «πλήρη αποδοχή της μακεδονικής ταυτότητας».
- Στις φραστικές επιθέσεις εναντίον του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του υπουργού Ναυτιλίας Παναγιώτη Κουρουμπλή με αφορμή το Μακεδονικό.
- Στα επεισόδια του συλλαλητηρίου της Θεσσαλονίκης για το Μακεδονικό μεταξύ αστυνομικών δυνάμεων και διαδηλωτών.
- Στη συμφωνία Αλέξη Τσίπρα με Άνγκελα Μέρκελ για επαναπατρισμό σε Ελλάδα και Ισπανία προσφύγων και μεταναστών που εντοπίζονται σε γερμανικό έδαφος.
- Στην αποχώρηση του βουλευτή Β’ Θεσσαλονίκης Γιώργου Λαζαρίδη από τους ΑΝΕΛ.
- Στο μπλόκο κρατών – μελών της ΕΕ στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις ΠΓΔΜ-Αλβανίας
- Στην πρόθεση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να επιλύσει τις διαφορές της και με τη γειτονική Αλβανία.
- Στην αναστολή αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά που δέχονται πρόσφυγες.
- Στους σχολιασμούς για τη συμφωνία που έγινε για το ελληνικό χρέος.
- Στις δράσεις της ομάδας αντιεξουσιαστών «Ρουβίκωνας» και στη δίκη στο εφετείο ηγετικού στελέχους του.
Συμπεράσματα
Η ελληνική διαδικτυακή κοινή γνώμη, σύμφωνα με την ανάλυση περιεχομένου του PaloPro, εκτός από τη στοχευμένη πόλωση που επιχειρείται από τρίτους παράγοντες, προβληματίζεται και ανησυχεί για τις πολιτικές επιλογές του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, κυρίως διότι δεν της κατανοεί επαρκώς. Συγκεκριμένα:
- To θέμα του Μακεδονικού, με την κατ’ αρχήν Συμφωνία Ελλάδας – Σκοπίων, αποδείχθηκε η «Αχίλλειος Πτέρνα» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, καθώς ενεργοποίησε τα ευαίσθητα εθνικά ανακλαστικά των Social Media που εκφράστηκαν μέσω των συλλαλητηρίων. Τα ποσοτικά δεδομένα δείχνουν ότι τα αρνητικά συναιθήματα κυριαρχούν στο Μακεδονικό.
- H πλειοψηφία των χρηστών των Social Media θεωρεί τα συλλαλητήρια ως μια αντίδραση σε αδιαπραγμάτευτα, κατά τη γνώμη τους, εθνικά θέματα. Ωστόσο η προσεκτική μελέτη του περιεχόμενου των αναφορών ανέδειξε ένα σημαντικό ποιοτικό δεδομένο. Το φαινόμενο του δεξιού εθνικολαϊκισμού. Τα συλλαλητήρια τείνουν να τα εκμεταλλεύονται ακροδεξιά μορφώματα που επενδύουν στον εθνικολαϊκισμό, αναβιώνοντας ιδεολογήματα, μεγάλες ιδέες για να προκαλέσουν ηχηρές αντιδράσεις.
- Ιστοσελίδες και αγνώστου ταυτότητας ιστολογία με ευκαιριακή παρουσία που επικεντρώνονται στην ενημέρωση των εθνικών θεμάτων, εκπέμπουν συγκεκριμένα μηνύματα και σε συγκεκριμένους αποδέκτες, οι οποίοι αναζητούν αφορμή αντίδρασης ως διέξοδο σε καθημερινά προβλήματα διαβίωσης. Ένα δείγμα ιστοσελίδων καθώς και προφίλ κάποιων χρηστών Social Media, εμφανίζουν τάσεις «κοινωνικής διέγερσης» με αντιδράσεις, ενίοτε και βίαιες με στόχο την προάσπιση του «εθνικού συμφέροντος». Παράλληλα, η ροπή προς τη συνωμοσιολογία και την παραποίηση της ερμηνείας γεγονότων γινεται ακόμα πιο έντονη στο μικρόκοσμο του διαδικτύου και των Social Media.
- Ο αριστερός εθνικολαϊκισμός, που ανδρώθηκε μέσα από τα κινήματα αγανακτισμένων από τη μνημονιακή πολιτική κατά τη διακυβέρνηση της χώρας από ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, συνεχίζει να αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό των Social Media. H δράση της ομάδας του Ρουβίκωνα τείνει να εξελίσσεται σε κύριο εκφραστή του αριστερού εθνικολαϊκισμού μαζί με τις ομάδες αντιεξουσιαστών των Εξαρχείων. Χρήστες των Social Media επιρρίπτουν ευθύνες στην πολιτική εξουσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για την ανοχή στις δράσεις του Ρουβίκωνα.
- Ένα σημαντικό ποσοστό των Social Media ρέπει μεταξύ του αριστερού και δεξιού εθνικολαϊκισμού επιρρίπτοντας ευθύνες σε διεθνή πανίσχυρα κέντρα εξουσίας. Το κοινό σημείο αναφοράς με βάση δείγματα από τα ποιοτικά δεδομένα είναι ο εξωτερικός εχθρός: είτε πρόκειται για επιβολή μνημονίων, είτε για εθνικά θέματα.
- Η πλειοψηφία των χρηστών Social Media δεν έχει τη δυνατότητα να διαχωρίσει τη διπλωματία, τις διεθνείς ισορροπίες και τη θέση της Ελλάδας στον κόσμο από το συναίσθημα και ενίοτε τις αυταπάτες. Η ανάλυση περιεχομένου εμφανίζει τη τάση δημιουργίας ψύχωσης με τα εθνικά θέματα.
- Τα Fake News αποτελούν ένα ακόμα σημαντικό ποιοτικό χαρακτηριστικό του μικρόκοσμου των Social Media που αναπαράγονται ταχύτατα. Η πλειοψηφία των χρηστών των Social Media δεν έχει τη δυνατότητα να ελέγξει τα Fakes News που δημιουργούνται από συγκεκριμένες ιστοσελίδες για ευνόητους λόγους.
- Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται σύμφωνα με σημαντικό ποσοστό χρηστών των Social Media, να χάνει τα ερείσματά της μέσα στην κοινωνία, να έρχεται σε πολυμέτωπη ρήξη και να μην μπορεί να χειριστεί επικοινωνιακά τα μέτωπα του Μακεδονικού, του Μεταναστευτικού, της Οικονομίας (χρέος, συντάξεις) και της Ασφάλειας.
- Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εξαιτίας της ιδεοληψίας της για τα εθνικά θέματα δεν εκτίμησε σωστά τα εθνικά ανακλαστικά με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μια αβεβαιότητα για το μέλλον του κυβερνητικού συνασπισμού ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Ένας αριθμός αναφορών των Social Media και του ελληνικού διαδικτύου επαναφέρουν τα σενάρια πρόωρων εκλογών.
- Η Νέα Δημοκρατία δεν πείθει, από την πλευρά της, τα Social Media παρά την επιλογή του Κυριακού Μητσοτάκη να υιοθετήσει την πολιτική της Λαϊκής Δεξιάς στο θέμα του Μακεδονικού. Ένας σημαντικός αριθμός χρηστών των Social Media, επιρρίπτει ευθύνες στη ΝΔ για τις εξελίξεις στο Μακεδονικό και προβληματίζεται για το πώς το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα καταφέρει να ισορροπήσει μεταξύ του φιλελευθερισμού που προωθεί ο αρχηγός του και των παραδοσιακών λαϊκών δεξιών αρχών του κόμματος. Χρήστες των Social Media επιθυμούν μια πιο εμπεριστατωμένη και πιο ξεκάθαρη προσέγγιση από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στα εθνικά θέματα καθώς και μια πιο δυναμική αντιπολίτευση, διαφορετική από αυτή του «καναπέ».
- Οι πολιτικές επιλογές του Αλέξη Τσίπρα κάνουν κάποιους χρήστες του ελληνικού διαδικτύου να αναφέρονται σε μια ευρύτερη αστάθεια στο πολιτικό σκηνικό. Κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση θεωρούνται από την πλειοψηφία του ελληνικού διαδικτύου κατώτεροι των περιστάσεων. Οι αναφορές για κατάρρευση ΑΝΕΛ, για «διαζύγιο» Ποτάμι – Κίνημα Αλλαγής αποτελούν μέρος της θεματολογίας των Social Media.
- Το κενό αξιοπιστίας των κοινοβουλευτικών κομμάτων εκμεταλλεύονται με τη χρήση των Social Media νέα πολιτικά μορφώματα δεξιού εθνικολαϊκισμού που φιλοδοξούν να εισέλθουν στο κοινοβούλιο όταν γίνουν εκλογές εμφανίζοντας ένα αφήγημα μεγαλοϊδεατισμού και «εθνικής ανάτασης».
- Ο συνειδητοποιημένος χρήστης των social αισθάνεται ανασφαλής, βλέπει εικόνες επεισοδίων που του διαταράσσουν την καθημερινότητα και αναρωτιέται για το μέλλον του. Τα συμβατικά ψηφιακά ΜΜΕ επικεντρώνονται, με βάση αναφορές, σε περιόδους κρίσης σε μια κατευθυνόμενη και επιφανειακή κάλυψη της επικαιρότητας. Η αναλυση περιεχομένου αποκάλυψε χρήστες του διαδικτύου να απευθύνονται σε εξιδεικευμένες ιστοσελίδες – αστυνομικό ρεπορτάζ, νέα των ενόπλων δυνάμεων, κατασκοπευτικά νέα.
- Η ασφάλεια αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της διαχείρισης των εσωτερικών και εξωτερικών θεμάτων. Χρήστες των Social Media εκφράζουν την εμπιστοσύνη τους προς στις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας.
- Οι επιμέρους χειρισμοί της Κυβέρνησης σε ζητήματα άμυνας, θέματα κρατικής και εθνικής ασφάλειας δημιουργούν σειρά αντιδράσεων στο διαδίκτυο ειδικά όταν αυτά συνδέονται με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τις ευαίσθητα εθνικά ακριτικές περιοχές της Ελλάδας και δημιουργούν αφορμές για την ανεξέλεγκτη δράση του «διαδικτυακού περιθωρίου»: ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στις αντιδράσεις που προκάλεσαν οι παρεμβάσεις αναδιάρθρωσης κρατικής υπηρεσίας σε ευαίσθητη εθνικά περιοχή, και οι οποίες έγιναν αφορμή για να κατηγορηθεί η Κυβέρνηση και ο Αλ. Τσίπρας για ενδοτική εθνική πολιτική που οδηγεί στην κατάργηση δομών ΥΠ.ΕΞ. και Υπουργείου ΠΡΟ.ΠΟ στη Θράκη.
- Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται σύμφωνα με την ελληνική διαδικτυακή γνώμη να έχει υποστεί μια μετάλλαξη από ένα κόμμα του «δρόμου» σε ένα συστημικό κόμμα. Η κυβέρνηση φαίνεται να στοχεύει σε μια επανεκκίνηση του έργου της, ίσως και με ένα δομικό ανασχηματισμό. Η πιο ρεαλιστική προσέγγιση και η αντιμετώπιση των ιδιαιτεροτήτων της κάθε τοπικής κοινωνίας ίσως να είναι η κατάλληλη προσέγγιση.
_______________
Ο Νίκος Αρβανίτης είναι Content Director της Palo Services. Είναι Διεθνολόγος – Δημοσιογράφος διαπιστευμένος διπλωματικός συντάκτης στο Βελιγράδι από το 1994 και αναγνωρισμένος αναλυτής της περιοχής των Βαλκανίων στον τομέα των Διεθνών Σχέσεων. Συνεργάζεται με διεθνή ειδησεογραφικά, βαλκανικά και ελληνικά μέσα (υπήρξε και διευθυντής του σερβικού Ekonomist). Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου Εγκληματολογίας και Ποινικών Επιστημών του πανεπιστημίου του Βελιγραδίου. Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί 12 βιβλία του σε σερβική, αγγλική και ελληνική γλώσσα.
Ο Γιώργος Πρωτόπαπας είναι Sr. Data Analyst της Palo Services. Είναι Διεθνολόγος – Δημοσιογράφος. Άρχισε τη δημοσιογραφία στην εφημερίδα «Επενδυτής» (2000 -2014). Αρθρογραφεί από το 2012 στο περιοδικό Άμυνα & Διπλωματία και συνεργάζεται με διάφορα διεθνή και ελληνικά ψηφιακά μέσα. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου Διεθνών Σχέσεων του πανεπιστήμιου Kent. Έχει παρακολουθήσει πιστοποιημένα courses και seminars για Digital Media, Social Media Strategies, Digital Marketing & Advertising.
Οι δυο είναι συγγραφείς του βιβλίου «In social MEDIA RES» που με βάση το λογισμικό Palo Pro αποκωδικοποιεί το περιεχόμενο των social media και των ψηφιακών μέσων για σημαντικά θέματα της επικαιρότητας.
