Τα μηνύματα της Συνόδου Κορυφής της Ευρώπης προς την Τουρκία μετέφερε ο Νίκος Κοτζιάς, στην επίσκεψή του στην Άγκυρα όπου συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του, Μελβούτ Τσαβούσογλου και έγινε δεκτός και από τον Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών μετέβη στην Άγκυρα σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο που οι σχέσεις της ΕΕ ως σύνολο αλλά και μεμονωμένων χωρών είναι τεταμένες και ενώ η Άγκυρα επιχειρεί να παίξει το χαρτί της Ρωσίας διεκδικώντας μεγαλύτερο ρόλο στο πλαίσιο του NATO στην περιοχή και “εκβιάζοντας” πολιτική νομιμοποίηση του πογκρόμ Ερντογάν. Επιτελώντας ρόλο, άτυπα αλλά ουσιαστικά, ρόλο Ευρωπαίοι απεσταλμένου ο Νίκος Κοτζιάς μίλησε για τα “διπλά στάνταρτ” έκφραση που χρησιμοποιεί η Άγκυρα στην αντιπαράθεσή της με την Ευρώπη, επισημαίνοντας, εμμέσως πλην σαφώς, ότι αυτό που διεκδικεί η Τουρκία εμπίπτει σε αυτή την κατηγορία.
Με την ακροδεξιά σε άνοδο στην Ευρώπη, τη Γερμανία σε διαδικασία σχηματισμού τετρακομματικής κυβέρνησης, την Αυστρία καθ οδόν για κυβέρνηση με ακροδεξιό πρόσημο, την αντιπαράθεση της Τουρκίας με την Ολλανδία ακόμα νωπή, η επιλογή της επίσκεψης του Νίκου Κοτζιά στην Άγκυρα αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής αποτελεί μήνυμα των Βρυξελλών προς την Άγκυρα. Η Ελλάδα αναδεικνύεται πλέον ως μοναδική πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων της Τουρκίας με την ΕΕ, γεγονός που ενισχύει μεν το ρόλο της, ταυτόχρονα όμως ανεβάζει τον γεωπολιτικό κίνδυνο.
Αν και στις δηλώσεις έγινε προσπάθεια να διατηρηθεί καλό κλίμα και η ανταπόδοση της πρόσκλησης τόσο στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών όσο και η διαβίβαση στον Ταγίπ Ερντογάν πρόσκλησης από τον Προκόπη Παυλόπουλο, κινήθηκαν στην κατεύθυνση της επαναβεβαίωσης της βάσης των θετικών προθέσεων και της καλής πίστης, τα μηνύματα για την Τουρκία δεν ήταν ευχάριστα.
Τελώντας σε καραντίνα από την ΕΕ και τις ΗΠΑ και με τα προβλήματα να έχουν επίδραση και στη θέση της Τουρκίας στο NATO, η Άγκυρα αναζητά διέξοδο και μοχλούς πίεσης, επιχειρώντας όμως να επανέλθει στο επίκεντρο διολισθαίνοντας στο status του “διεθνούς ταραξία” ο Ταγίπ Ερντογάν κατάφερε να αναστείλουν οι ΗΠΑ την έκδοση visa για Τούρκους, να μεταφέρει η Γερμανία δυο μοίρες αεροσκαφών στην Ιορδανία και να καταστήσει τη -μέχρι πρότινος- προνομιακή αναβάθμιση της Σούδας για το NATO σε επιβεβλημένη.
Αν και η Ελλάδα επωφελείται από τον αναβαθμισμένο ρόλο που απολαμβάνει λόγω της τουρκικής συμπεριφοράς και απαξίωσης, στις διμερείς σχέσεις αυτό έχει ιδιαίτερα υψηλό κόστος, με την τουρκική προκλητικότητα στο Αιγαίο να κλιμακώνεται και τα διμερή ζητήματα να “στραγγαλίζουν” τις προοπτικές ανάπτυξης του εμπορίου.
Ο Νίκος Κοτζιάς στις δηλώσεις του κάλεσε την Άγκυρα να υλοποιήσει τη θετική ατζέντα που έχει συμφωνηθεί, ώστε να υπερβεί προβλήματα, ενώ εστίασε στην προοπτική βελτίωσης των διμερών σχέσεων μέσα από το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας και με την επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν στην Ελλάδα.
Όπως επισήμανε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών:
Οι σχέσεις Ελλάδος και Τουρκίας επιδιώκουμε και θέλουμε να είναι όσο το δυνατόν πιο στενές, πιο φιλικές, πιο ανθρώπινες. Οι λαοί μας και οι χώρες μας έχουν να κερδίσουν πάρα πολλά από την ανάπτυξη της συνεργασίας μας, και από το να παρεμποδίζουμε τρίτους να ανακατεύονται σε αυτή τη σχέση.
Ζούμε σε ένα κόσμο δύσκολο, σε ένα κόσμο που αλλάζει γρήγορα, σε ένα κόσμο που πολλοί νιώθουν ανασφαλείς. Δηλαδή, ότι ζούνε σε αστάθεια και συχνά δεν έχουν στο μυαλό τους κάποια προοπτική για το πώς θα είναι στο μέλλον.
Σε αυτό τον κόσμο που αλλάζει γρήγορα, είναι σημαντικό να είναι σταθερά αναπτυσσόμενες οι σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία, δύο σπουδαίες χώρες με μεγάλη ιστορία και ακόμη μεγαλύτερο κοινό μέλλον.
Ο Νίκος Κοτζιάς έστειλε όμως μηνύματα στην Τουρκία και για τη θέση που λαμβάνει στις εν εξελίξει κρίσεις, λέγοντας:
Οι χώρες μας βρίσκονται σε μία περιοχή γεμάτη από κρίσεις: από τα βόρειά μας στην Ουκρανία, από τα νοτιοδυτικά μας στη Λιβύη, νοτιοανατολικά μας στη Συρία και στο Ιράκ. Είμαστε δύο χώρες που θέλουμε την ειρήνη στην περιοχή, που θέλουμε τη σταθερότητα και για αυτό οφείλουμε να συνεργαζόμαστε και να ανταλλάσουμε γνώμες και ιδέες σε αυτό το θέμα.
Αναφερόμενος στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας δήλωσε ότι:
Εμείς υποστηρίζουμε, με πάθος θα έλεγα, επειδή έχουμε περάσει και προσωπικές δοκιμασίες, τη δημοκρατία και τους θεσμούς της δημοκρατίας στην Τουρκία και ταχθήκαμε εξαρχής ενάντια στο πραξικόπημα και σε κάθε είδους πραξικόπημα.
Εμείς, επίσης, είμαστε η χώρα που έχει ταχθεί με τη μεγαλύτερη ειλικρίνεια, πεποίθηση και συνέπεια, υποστηρικτής του ευρωπαϊκού δρόμου -εννοώ του δρόμου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση- της Τουρκίας.
Πιστεύουμε βαθύτατα ότι η χώρα μας θα είναι η πλέον κερδισμένη χώρα από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση με μία Τουρκία που θα είναι μέλος αυτής της Ένωσης. Το πιστεύουμε, το θέλουμε, και δεν μας αρέσει όταν καταγράφουμε διγλωσσία, διπλά στάνταρτς και υποκρισία. Αυτά δεν έχουν καμία θέση στην διεθνή πολιτική και στις διακρατικές σχέσεις.
Ενώ στη συνέχεια έθεσε τα ανοιχτά ζητήματα ως προαπαιτούμενα:
Συζητήσαμε, σήμερα, για την ανάγκη να συνεχίσουμε τη συνεργασία μας στο θέμα της μετανάστευσης, να οργανώσουμε συνάντηση των Υπουργών Πολιτισμού. Αλλά, νομίζω δύο είναι τα πιο σημαντικά, το ένα το Φλεβάρη: να κάνουμε την πέμπτη συνάντηση, κυβέρνηση προς κυβέρνηση, στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, σε μία ιστορική πόλη, τη Θεσσαλονίκη, η οποία έχει σφραγιστεί από τους πολιτισμούς πολλών λαών.
Τριβή υπήρξε, για ακόμη μια φορά, στα ζητήματα της μειονότητας της Θράκης καθώς ο Μελβούτ Τσαβούσογλου αντέδρασε στον χαρακτηρισμό της ως “μουσουλμανική” από τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, ζητώντας να χαρακτηριστεί “τουρκική”, ωστόσο η Ελλάδα έχει πάγια θέση απέναντι σε κάτι τέτοιο, καθώς αυτό θα άνοιγε δρόμο για άλλου είδους διεκδικήσεις από την Τουρκία. Το θέμα ωστόσο ανέδειξε το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων, Ανατολή, σε μια προσπάθεια να προβληθεί το υπερεθνικιστικό προφίλ της κυβέρνησης.
Από τις δηλώσεις του Νίκου Κοτζιά ενδιαφέρον έχει το σημείο που κάνει λόγο για επίλυση εκκρεμών ζητημάτων τα οποία δεν προσδιορίζει αναφέροντας ωστόσο ότι υπήρξε συμφωνία σε αυτή την κατεύθυνση:
Κουβεντιάσαμε, επίσης, για ζητήματα που αφορούν στην καλύτερη διαβίωση της μουσουλμανικής μειονότητας και της εκπαίδευσής της και της ελληνικής παρουσίας από την Ίμβρο μέχρι την Κωνσταντινούπολη, για να λυθούν και ορισμένα προβλήματα νομικού ή γραφειοκρατικού χαρακτήρα που υπήρχαν εδώ και πολλά χρόνια. Με χαρά μου, συμφωνήσαμε με τον συνάδελφό μου, Mevlüt, να ψάξουμε και να προωθήσουμε λύσεις για ζητήματα που δεν χρειάζεται να εκκρεμούν.
