Προκλητική πολιτική ρητορική, προπαγάνδα στα media, αναδιανομή σφαιρών επιρροής σε Ανατολική Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Βαλκάνια, έντονη στρατιωτική κινητικότητα και ανάπτυξη πυραύλων είναι οι κινήσεις στη γεωπολιτική σκακιέρα ΗΠΑ και Ρωσίας που σκιαγραφούν ένα ιδιαιτέρως εύφλεκτο σκηνικό.
Αν και εντάσεις θεωρείται απίθανο να οδηγήσουν ακόμα και σε θερμό επεισόδειο ΗΠΑ-Ρωσίας εν τούτοις από αυτές δεν αποκλείεται να προκύψει νέο παγκόσμιο γεωπολιτικό status quo. Η ένταση και η διάρκεια της πολιτικό-στρατιωτικής κρίσης που έχει ξεσπάσει όμως και οι κινήσεις σε αυτή τη σκακιέρα καθορίζουν σε ικανό βαθμό και την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Πετρέλαιο, ενεργειακοί διάδρομοι, τράπεζες και εξαγορές εταιριών είναι χαρτιά που βρίσκονται στο πολιτικό τραπέζι.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται προσομοιάζει σε πολλά σημεία στην κρίση των πυραύλων της Κούβας τον Οκτώβριο του 1962, όταν ΗΠΑ και Ρωσία βρέθηκαν μια ανάσα από τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο με αφορμή την εγκατάστασης μεσαίου βεληνεκούς βαλλιστικών πυραύλων της Ρωσίας στην Κούβα.
Τότε η κρίση αποσοβήθηκε μέσα από παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, από ανεπίσημα κανάλια επικοινωνίας και διπλωματικές αντιδικίες που διήρκεσαν 13 ημέρες.
Με αφορμή τις εξελίξεις στη Συρία οι δυο πλευρές έχουν διακόψει τις επίσημες συζητήσεις και πλέον συναντώνται μόνο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η Ρωσο-τουρκική προσέγγιση και η εμπλοκή στις σχέσεις Γαλλίας-Ρωσίας είναι κινήσεις που καθιστούν σαφές ότι η κρίση δεν περιορίζεται στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Μόσχας αλλά εκτείνεται σε ολόκληρο το μπλοκ των δυνάμεων.
Η Μόσχα επιχειρεί να διευρύνει τις συμμαχίες της στη Μέση Ανατολή εκμεταλλευόμενη προβλήματα στις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Σαουδική Αραβία. Τη στιγμή που το Κογκρέσο δίνει δυνατότητα σε Αμερικανούς πολίτες να μηνύσουν τη Σαουδική Αραβία για τη συμμετοχή υπηκόων της στην επίθεση στους δίδυμους πύργους, η Μόσχα δείχνει διάθεση συνεργασίας με τον ΟΠΕΚ για τον έλεγχο της τιμής του πετρελαίου, αποδεχόμενη –δια στόματος Πούτιν- την προοπτική παγώματος ή ακόμα και μείωσης της παραγωγής.
Τα ανοιχτά μέτωπα
Η συμπαράταξη Κίνας και Ρωσίας κατά της αντιπυραυλικής ομπρέλας των ΗΠΑ (THAAD) σε συνδυασμό με το σκηνικό έντασης στη Νότια Σινική Θάλασσα και τις κινήσεις στην κορεατική χερσόνησο οριοθετούν το ένα μέτωπο έντασης.
Η διαμόρφωση της επόμενης ημέρας στη Συρία προϋποθέτει κινήσεις τις οποίες δεν είναι διατεθειμένες να κάνουν ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η Ρωσία. Αφενός η Μόσχα καλείται να προσδιορίσει και να διαπραγματευτεί χρονοδιάγραμμα αποχώρησης του Άσαντ από την εξουσία. Αφετέρου οι ΗΠΑ είναι αναγκασμένες να διαχωρίσουν τους μετριοπαθείς αντάρτες από τους τζιχαντιστές προκειμένου να αναληφθεί κοινή δράση κατά των τρομοκρατών.
Διαβάστε επίσης: Βατερλό CIA και FSB στη Συρία
Ωστόσο καμία από τις δυο πλευρές δε θέλει να κάψει χαρτιά σε αυτή τη φάση και πριν σταθεροποιηθεί στρατιωτικά η κατάσταση καθώς γνωρίζουν ότι κάτω από όλα τα σενάρια η εδαφική υπεροχή και ο έλεγχος των πηγών ενέργειας θα παίξουν καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση του νέου status quo.
Ανοιχτό και… παγωμένο παραμένει το Ουκρανικό μέτωπο όπου από τη μια η Μόσχα κάνει επίδειξη ισχύος στην Κριμαία, ενώ εσωτερικές αντιπαραθέσεις στους αυτονομιστές έχουν αποδυναμώσει αρκετά μέτωπα.
Διαβάστε επίσης: Ουκρανία: Ομπάμα-Πούτιν παίζουν μαζί
Αδύναμη όμως είναι και η κυβέρνηση στο Κίεβο με τον πρόεδρο να αμφισβητείται ανοιχτά, το ΔΝΤ να μην έχει καταβάλει ακόμα τη δόση και την Γιούλια Τιμοσένκο να επανεμφανίζεται στο πολιτικό σκηνικό.
Παράλληλα η συμφωνία ανάπτυξης 20,000 στρατιωτών του NATO κατά μήκος των δυτικών συνόρων της Ρωσίας σε συνδυασμό με την τοποθέτηση της αντιπυραυλικής ασπίδας των ΗΠΑ έχουν προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις από τη Ρωσία. Σε αυτό το πλαίσιο η Μόσχα έστειλε ήδη μεσαίου βεληνεκούς αντιβαλλιστικούς πυραύλους (MRBM’s) στο Καλίνιγκραντ, οι οποίοι μπορούν να πλήξουν στην Πολωνία, ενώ διαθέτουν βεληνεκές που φτάνει στο Βερολίνο.
Γερμανική διαμεσολάβηση
Σε εξέλιξη βρίσκεται μεσαίας κλίμακας πρωτοβουλία της Γερμανίας με στόχο την ύφεση των εντάσεων. Σε αυτό το πλαίσιο το Βερολίνο αρχικά επέκρινε την άσκηση του NATO «Ανακόντα» επιχειρώντας να κερδίσει την εμπιστοσύνη της Μόσχας, ενώ στη συνέχεια υλοποίησε σχεδιασμό ανάπτυξης στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης, Task Force αντιαεροπορικών πυραύλων Patriot υπό γερμανική διοίκηση, στα πλαίσια του NATO.
Παράλληλα ενεργοποιήθηκε προ μερικών ημερών η νέα δύναμη ακτο-συνοριοφυλακής που αρχικά θα αριθμεί 1000 άτομα με δυνατότητα αύξησης στους 2500 χιλιάδες και αυτόνομη χρηματοδότηση.
Σε τροχιά υλοποίησης βρίσκεται και το πρώτο στάδιο του Ευρωστρατού με αυτόνομη διοίκηση, κοινά logistics και προϋπολογισμό και διευρυμένες αρμοδιότητες, σχέδιο στο οποίο συμμετέχει ενεργά και η Γαλλία.
Πόλεμος στο internet, προπαγάνδα στα media
Αν και σε στρατιωτικό-τακτικό επίπεδο η κατάσταση φαίνεται ελεγχόμενη, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο στα media και την πολιτική, καθώς οι αμερικανικές εκλογές τώρα και οι ρωσικές το 2017 δημιουργούν πρόσφορο έδαφος σκληρών και εθνικιστικών αντιπαραθέσεων.
Το χαρτί της πόλωσης παίζεται μάλιστα έντονα μέσω της προπαγάνδας στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και στις δυο πλευρές, με τη διοχέτευση μονόπλευρων και πολλές φορές παραπλανητικών, ακόμα και ψευδών ειδήσεων.
Από τον κυβερνοπόλεμο που έφτασε στο σημείο ο Λευκός Οίκος να κατηγορεί ευθέως το Κρεμλίνο ότι βρίσκεται πίσω από τις επιθέσεις στους servers των Δημοκρατικών και τα εκλογικά συστήματα και να παρουσιάζει αναλύσεις για στημένες εκλογές στη Ρωσία.
Την ίδια στιγμή τα Wikileaks, του Τζουλιάν Ασάνζ, δημοσιεύουν σχεδόν εμμονικά υλικό κατά της Χίλαρι Κλίντον, ενώ επιθέσεις hackers που οδηγούν σε διαρροές άκρως απόρρητου λογισμικού παρακολούθησης δέχεται η NSA, ενώ μετά από δυο μήνες ανακοινώνεται η σύλληψη εργολάβου της NSA σε μια υπόθεση με άρωμα… Σνόουντεν.
