Αν και ο Ζαν Κλωντ Γιούνκερ μόλις σήμερα αναγνώρισε δημοσίως το ρίσκο αποτυχίας της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό, στην πραγματικότητα αυτή είναι παγωμένη από την επομένη του πραξικοπήματος, ενώ σταδιακά χαλαρώνουν και οι έλεγχοι στους διακινητές, εντείνοντας τις ροές.
Το Crisismonitor.gr έχει κατ επανάληψη επισημάνει ότι ο Ταγίπ Ερντογάν χρησιμοποιεί το προσφυγικό ως μοχλό πίεσης αφενός για να επιδείξει σθένος στο εσωτερικό και αφετέρου για να εξάγει κρίση, καθώς και για πιέσει για την εκταμίευση 1 δισ. ακόμα, ενώ ταυτόχρονα “εκβιάζει” άτυπα την Ελλάδα για την έκδοση των “8”.
Στην πραγματικότητα η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να διαχειριστεί δυο ταυτόχρονα εξελισσόμενες κρίσεις, το αντιπραξικόπημα Ερντογάν και το προσφυγικό. Η στρατηγική όμως πρέπει να είναι μια και ενιαία απέναντι στον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επιχειρεί να χρησιμοπιήσει κάθε διαπραγματευτικό χαρτί που έχει στα χέρια του επιδιώκοντας και νέα οφέλη.
Η Ευρωπαϊκή διπλωματία απάντησε την επομένη του πραξικοπήματος μετά από συσκεψη των 28, παρουσία και του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Τζον Κέρι, αλλά δεν έθιξε το θέμα.
Στη συμφωνία απέφυγε να αναφερθεί και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών την Πέμπτη, όταν ανέλαβε να πιέσει τον Ερντογάν με δηλώσεις για το πογκρόμ.
Το μήνυμα ήταν όμως σαφές: Η ΕΕ διαπιστώνει υπαναχώρηση της Τουρκίας σε όλα τα επίπεδα και ετοιμάζεται να δράσει.
Η σημειολογία των δηλώσεων Γιούνκερ
Ο πρόεδρος της Κομισιόν επιλέγει να κοινοποιήσει στους ευρωπαίους πολίτες τον κίνδυνο κατάρρευσης της συμφωνίας, σήμερα, όταν αυτή έχει παγώσει από τις 21 Ιουλίου.
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Κουρίρ ο Ζαν Κλωντ Γιούνκερ αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Ο κίνδυνος είναι αυξημένος. Η επιτυχία της συμφωνίας μέχρι τώρα είναι εύθραυστη. Ο πρόεδρος (της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ) Ερντογάν έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί επανειλημμένα ότι επιδιώκει να την θέσει υπό αμφισβήτηση»
Οι δηλώσεις Γιούνκερ, εφόσον εντάσσονται στον γενικότερο στρατηγικό σχεδιασμό, εκλαμβάνονται ως το τρίτο βήμα της κλιμάκωσης, ακολουθώντας τη Μογνκερίνο και τον Στάινάιερ, και εκλαμβάνονται ως η τελευταία προειδοποίηση απέναντι στον Ερντογάν.
Όπως όμως διευκρίνησε ο Τζον Κέρι στο συμβούλιο των 28, ο Ερντογάν σε αυτή τη φάση μπορεί να υποχωρήσει μόνο αν διαπιστώσει ότι το διακύβευμα υπερβαίνει τις διπλωματικές συνέπειες.
Οι κινήσεις της ΕΕ μέχρι αυτό το σημείο ήταν προδιαγεγραμμένες και αναμενόμενες για τον Τούρκο πρόεδρο και συνεπώς δεν επιτυγχάνουν κάποιο πολιτικό ή διπλωματικό αποτέλεσμα, αποδεικνύουν πως παραμένει βραδυκίνητη ακόμα και σε ζητήματα υψίστης σημασίας,
Game-changer για την ΕΕ θα μπορούσε να αποτελέσει αυτή τη στιγμή η ευθυγράμμιση με τις ΗΠΑ, οι οποίες όπως προειδοποίησε ο Τζακ Λιού, θα στοχεύσουν τις σχέσεις των τουρκικών τραπεζών με τον ISIS, δίνοντας στην Τουρκία κατά τη διάρκεια της συνάντησης των G20 σαφή αίσθηση για το εύρος της σύγκρουσης.
